ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးနဲ႔ အၾကမ္းမဖက္ေရး လမ္းစဥ္ေတြဟာ အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ (NLD) ရဲ႕ မူေတြျဖစ္ၿပီး ဒီမူေတြေပၚမွာ အခုိင္အမာ ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ ေျပာင္းသာျပင္သာရွိတဲ့ အေနအထားနဲ႔ ဆက္လုပ္သြားမယ္လို႔ ျမန္မာ့ဒီမုိကေရစီ ေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ NLD ကို တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ၂၃ ႏွစ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ေန႔ အခမ္းအနားမွာ အဲဒီလို ေျပာခဲ့တာပါ။ အျပည့္အစံုကုိ ကိုေက်ာ္ေက်ာ္သိန္းက တင္ျပေပးထားပါတယ္။
NLD ကို စၿပီး ထူေထာင္ခဲ့ကတည္းက ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးေရးနဲ႔ အေျဖရွာမယ္၊ အၾကမ္းမဖက္တဲ့ လမ္းစဥ္ကို သြားမယ္ဆိုၿပီးေတာ့ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၿပီး အဲဒါေတြဟာ မူေတြျဖစ္ၿပီးေတာ့ ဒီမူေတြအတိုင္း မားမားမတ္မတ္ ရပ္တည္သြားမယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ဒီမူကို တရားေသ ဆုပ္ကိုင္ထားတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေျပာင္းေျပာင္းနဲ႔ ဆက္လုပ္သြားမွာပါလုိ႔ NLD ႐ံုးခ်ဳပ္မွာ က်င္းပတဲ့ အခမ္းအနားမွာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာခ့ဲပါတယ္။
“ဒီမူေပၚမွာ ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ က်မတို႔ကေနၿပီးေတာ့ ေျပာင္းသာျပင္သာရွိတဲ့ အေနအထားမွာ အၿမဲ က်မတို႔ ေနသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလို ဒီအတိုင္း ဘယ္ေတာ့မွ မေျပာင္းမလဲ လုပ္မယ္ဆိုတဲ့ စိတ္ဓာတ္ေတြ က်မတို႔ မထားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း က်မတို႔က မူေတာ့ရွိရမယ္။ မူေတြေပၚမွာ ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ တရားမွာလည္း တရားဆိုတာ ရွိတာပဲ၊ ဒီတရားေပၚမွာ ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ အနိစၥကို လက္ခံရသလို က်မတို႔က က်မတို႔ရဲ႕ မူေတြေပၚမွာ၊ ဒီမိုကေရစီ ရရွိေရးအတြက္ က်မတို႔ ကိုင္ဆုပ္ထားတဲ့ မူေတြေပၚမွာ ရပ္တည္ၿပီးေတာ့ ေပ်ာ့ေပ်ာ့ေျပာင္းေျပာင္းနဲ႔ က်မတို႔ ဆက္ၿပီးေတာ့ လုပ္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
ျပည္သူလူထု အေနနဲ႔လည္း လုပ္ရပ္ေတြအေပၚ ေမးခြန္းထုတ္ၾကဖို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က တိုက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ လုပ္သမွ် ၿငိမ္ခံေနတာမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ဘာမွ ျပန္မလုပ္သည့္တိုင္ေအာင္ ပထမဆံုး အေနနဲ႔ ေမးခြန္းေတာ့ ထုတ္ရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေမးခြန္းထုတ္ၿပီးေတာ့မွ ေမးခြန္းရဲ႕ အေျဖအရ လုပ္သင့္လုပ္ထိုက္တာကို လုပ္ရမယ္လို႔ဆိုၿပီး NLD အေနနဲ႔လည္း အေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥေတြ လုပ္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ လူထုကို ရွင္းမျပဘဲ လုပ္မွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။
“က်မတို႔ ဘာလုပ္လုပ္ တကယ္ အဓိကက်တဲ့၊ အေရးႀကီးတဲ့ ေျခလွမ္းေတြ က်မတို႔ လွမ္းၿပီဆိုလို႔ရွိရင္ က်မတို႔ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၀င္ေတြနဲ႔ ျပည္သူလူထုကို မရွင္းျပဘဲနဲ႔ က်မတို႔ ဘယ္ေတာ့မွ မလုပ္ပါဘူး။ ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီ တာ၀န္တခုပါ။ ဒီမုိကေရစီလမ္းကို ဆက္ၿပီးေတာ့ ေလွ်ာက္သြားတဲ့ အခါမွာ ေျခလွမ္းအသစ္တခု လွမ္းရင္း လွမ္းရင္း က်မတို႔ရဲ႕ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၀င္ေတြနဲ႔ က်မတို႔ရဲ႕ ျပည္သူလူထုကို က်မတို႔ ဘယ္လိုေၾကာင့္ ဒီလိုဆံုးျဖတ္ရပါတယ္ဆိုတာ က်မတို႔ ရွင္းသြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။”
၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီေရး လူထုအံုႂကြမႈကို စစ္တပ္က အင္အားသံုး ၿဖိဳခြင္းအၿပီး စက္တင္ဘာလ ၁၈ ရက္မွာ ႏုိင္ငံအာဏာကို သိမ္းယူခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ ထူေထာင္ခြင့္ ျပဳခဲ့တဲ့ အခ်ိန္မွာ NLD ပါတီကို တရား၀င္ ထူေထာင္ခဲ့တာပါ။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ NLD ပါတီကုိ လူထုက အျပည့္အ၀ ေထာက္ခံမဲ ေပးခဲ့တာေၾကာင့္ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ေနရာ အမ်ားစုကို အႏုိင္ရခဲ့ေပမဲ့ အဲဒီအခ်ိန္ စစ္ေကာင္စီက အာဏာ လႊဲေျပာင္းမေပးခဲ့ပါဘူး။
၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ လူထုရဲ႕ ေထာက္ခံမႈ အခုိင္အမာ ရခဲ့တာဟာ ၂၃ ႏွစ္တာ ကာလအတြင္း အႀကီးမားဆံုး ေအာင္ျမင္မႈ ျဖစ္မယ္လို႔ ဆိုႏုိင္ေၾကာင္း NLD ေျပာေရးဆုိခြင့္ရွိသူ ဦးအုန္းႀကိဳင္က ေျပာပါတယ္။
“အႀကီးမားဆံုး ေအာင္ျမင္မႈကေတာ့ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ျပည္သူတရပ္လံုးက ဒီမုိကေရစီ ေဖာ္ေဆာင္ေပးဖို႔ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ကို တာ၀န္ေပးခံရတဲ့၊ အဲဒီ တခဲနက္ ဆႏၵေပးထားတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲေအာင္ပြဲ၊ ေနာက္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးေျပာတဲ့ မိန္႔ခြန္းထဲမွာလည္း ပါပါတယ္။ အဖြဲ႕ခ်ဳပ္ဟာ အေျခအေန အမ်ဳိးမ်ဳိးမွာ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အေျခအေနသစ္ကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သံုးသပ္ၿပီးေတာ့ အသစ္အျဖစ္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကိုလည္း လက္ခံရဲတဲ့ သတၱိနဲ႔ ဆက္လက္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ႀကိဳးပမ္းသြားဖို႔ သႏၷိ႒ာန္ ခ်ႏိုင္တာ အဲဒါေတြဟာ ထူးျခားတဲ့ ေအာင္ျမင္မႈေတြလို႔ က်ေနာ္တို႔ အဲဒီလုိ ေျပာခ်င္ပါတယ္။”
NLD ဟာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုင္ခင္ ပါတီကို တရား၀င္ မွတ္ပံုျပန္တင္ဖို႔ ျငင္းဆန္ခဲ့ၿပီး ေရြးေကာက္ပြဲ မ၀င္ဖို႔လည္း ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ပါတီ တရား၀င္ ရပ္တည္ေရး ကိစၥကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ ရင္ဆုိင္ခဲ့ေပမဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံ တရား႐ံုး အဆင့္ဆင့္က ပယ္ခ်ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္လည္း ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရးေကာင္စီကို တင္ျပဖို႔ ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။ အဲဒီကာလေတြအတြင္း လက္ရွိ ျမန္မာအစိုးရ ျပည္ထဲေရး၀န္ႀကီးက ပါတီရဲ႕ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္မႈေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး သတိေပးတာကို ခံခဲ့ရပါေသးတယ္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ႔ ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္ၾကည္တို႔ ေတြ႕ဆံုေဆြးေႏြးခဲ့အၿပီး ေနာက္ဆံုး သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ပါ ေတြ႕ဆံုခဲ့ၿပီးခ်ိန္မွာေတာ့ NLD ရဲ႕ ႏုိင္ငံေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ အာဏာပိုင္ေတြဘက္က ေျပာဆိုတာေတြ ထပ္မၾကားရေတာ့ပါဘူး။
ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ေရႊဂံုတိုင္က ပါတီ႐ံုးခ်ဳပ္မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ဒီကေန႔ အခမ္းအနားကိုေတာ့ ႏုိင္ငံျခား သံတမန္အခ်ဳိ႕ အပါအ၀င္ ၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ တိုင္းရင္းသား ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြ၊ ၀ါရင့္ ႏုိင္ငံေရးသမားႀကီးေတြ တက္ေရာက္ခဲ့ၾကေပမဲ့ လက္ရွိ ျမန္မာအစိုးရ အဖြဲ႕ကိုေရာ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ ႏုိင္ငံေရးပါတီေတြကိုေရာ ဖိတ္ၾကားတာမ်ဳိး မရွိခဲ့ဘူးလို႔ ဦးအုန္းႀကိဳင္က ေျပာပါတယ္။