- အသစ္ေတြ ့ရွိရေသာ တြဲဖက္မစားသင့္ေသာ အစားအစာ (၂)မ်ိဳး၊
- HIV-ပိုးကို ကုသရန္အတြက္ေဆးသစ္မ်ားထြက္ေပၚ၊
- ေသြးတိုးေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္နည္းလမ္းမ်ား ၊
- ေသျခင္းတရားကို လွည့္စား ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္း ငါးသြယ္ ၊
- မ်က္ႏွာမွဒဏ္ရာမ်ားအား ေမ်ွာ့မ်ားအသံုးျပုကုသ ၊
- ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ား ဖက္ရွင္ သဖြယ္ ေဆးလိပ္ေသာက္မႈ ျမင့္တက္လာ ၊
- အသားအေရ လွပ ေစမည့္ အိပ္စက္မႈ ပံုစံ ၊
- လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား တာ၀ါတိုင္ နားေနတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြ သတိထားဖို႕ ၊
- ဇနီးသည္ အိပ္မေပ်ာ္လွ်င္ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး ထိခိုက္ႏိုင္ ၊
- က်င္းထံုႏွင့္ Baby Care ျခင္ေဆးေခြမ်ားကို ္ပိတ္သိမ္း ႏွင္႕ ကိုယ္၀န္ပ်က္ေစတဲ့ အေၾကာင္း ၊
- ေလခ်ဥ္တက္ျခင္း ကင္းေဝးေစရန္ ၊
အသစ္ေတြ ့ရွိရေသာ တြဲဖက္မစားသင့္ေသာ အစားအစာ (၂)မ်ိဳး
ထိုင္၀မ္ႏုိင္ငံမွာ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးဟာ မေမွ်ာ္လင့္ဘဲ သူမရဲ့ နား၊ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္နဲ ့ မ်က္လံုး ေတြကေန ေသြးေတြထြက္ၿပီး ရုတ္တရက္ ေသဆံုးသြားခဲ့ပါတယ္။လူသတ္မွဳလို ့ထင္တဲ့အတြက္ ရဲေတြက အၿပင္းအထန္ စစ္ေဆးမွ ု ေတြ လုပ္ပါေတာ့တယ္။သူမရဲ့ ႐ုပ္အေလာင္းကို ခြဲစိတ္ၿပီး စစ္ေဆးတဲ့အခါ Arsenic (အာဆင္းနစ္လို ့ေခၚတဲ ့စိန္ျဖဴ)အဆိပ္သင့္လို ့ ေသဆံုးရေၾကာင္း အေၿဖထြက္ လာပါတယ္။ အဲဒီ အာဆင္းနစ္ အဆိပ္ ဟာ ဘယ္က လာပါသလဲ ။ ေဆးတကၠသိုလ္ တစ္ခု ရဲ့ ပါေမာကၡဆရာ၀န္ၾကီးတစ္ဦး ကိုလည္း ဒီျပႆနာ ကိုအေၿဖရွာဖို ့ ဖိတ္ေခၚခဲ့ ပါတယ္။ ပါေမာကၡၾကီးဟာ ေသသူရဲ့ အစာအိမ္ထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြအားလံုးနဲ ့မေသဆံုးခင္ကခံစားခဲ ့ရတဲ ့ေရာဂါလကၡဏာေတြကိုု ျမင္ျမင္ေတြ ့ခဲ ့သူေတြကို ေသခ်ာေမးျမန္းခဲ ့ပါတယ္။ၿပီးေနာက္မွာေတာ့ ဒီ လွၽိဳ႕၀ွက္ခ်က္ကို ေၿဖရွင္းႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ " ေသသူဟာ အသတ္ခံရတာ မဟုတ္သလို ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတ္ေသခဲ့တာလည္း မဟုတ္ပါဘူး၊ မေတာ္တဆ အစာထဲကအာဆင္းနစ္စိန္ျဖဴအဆိပ္သင္
့ခဲ ့ရတာပါ၊ " လို ့ပါေမာကၡၾကီး ကေၿပာခဲ့ပါတယ္။လူေတြက နားမလည္နိုင္ဘဲ အစာထဲမွာ အာဆင္းနစ္က ဘယ္ကဘယ္လို ပါလာသလဲ ဆိုျပီး ပေဟဠိျဖစ္ေနၾကပါတယ္။
"Arsenic အဆိပ္ဟာ ေသသူရဲ့ အစာအိမ္ထဲမွာ အစာေတြေျခဖ်က္ရာကေန ထြက္လာတာပါ။ ေသသူဟာ ဗီတာမင္စီ (vitamin C)ကို ေန့တိုင္း မွီ၀ဲခဲ့တယ္လို ့သိရပါတယ္ပါတယ္ ၊ ဗီတာမင္စီဟာလည္း သူ ့အလိုလိုဆို ၿပႆနာ မရွိပါဘူး ၊ သူမဟာ ညစာစားခ်ိန္မွာ ပုဇြန္ေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စားသံုးခဲ့ပါတယ္၊ ပုဇြန္စားတာကလည္း ၿပႆနာမဟုတ္ေသးပါဘူး သူမနဲ ့အတူတူ ညစာမွာပုဇြန္စားတဲ့သူေတြလည္း ဘာမွမၿဖစ္ခဲ့ပါဘူး ၊ ဒါေပမယ့္ သူမဟာ ပုဇြန္စားရင္းနဲ့ တခ်ိန္တည္းမွာပဲ ဗီတာမင္စီပါ၀င္တဲ့ ေဖ်ာ္ရည္တစ္ခုခုကို ေသာက္ခဲ့ပါတယ္. အဲဒီအခ်က္ဟာ ၿပႆနာပါပဲ" လို ့ ပါေမာကၡၾကီးက ရွင္းၿပခဲ့ပါတယ္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ခ်ီကာဂို တကၠသိုလ္ရဲ့ သုေတသီေတြဟာ ပုဇြန္ကဲ့သို ့ ပါးလႊာႏူးညံ ့တဲ့ အခြံေတြပါတဲ့ သတၱ၀ါေတြရဲ ့အခြံမွာ သိပ္သည္းဆၿမင့္မားတဲ့ ပိုတက္ဆီယမ္ အာဆင္းနစ္ ၿဒပ္ေပါင္း ငါးမ်ဳိး ပါ၀င္တာကို လြန္ခဲ ့တဲ ့ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ေလ့လာ ေတြ ့ရွိခဲ့ ၾကပါတယ္။ ဒီအစားအေသာက္ေတြဟာ ဒီအတိုင္း သူ ့ခ်ည္းပဲေတာ့ အဆိပ္အာနိသင္မၿဖစ္ေစပါဘူး။အာဆင္းနစ္ဟာ ျပဒါး၊ခဲစတဲ ့ သိပ္သည္းေသာသတၱဳမ်ား(heavy metals)လို ့ေခၚတဲ ့ လူ ့ခႏၡာကိုယ္ထဲမွာ မ်ားမ်ားမရွိသင့္တဲ ့အဆိပ္သင့္သတၱဳေတြထဲမွာပါပါတယ္။သူဟာ ဗီတာမင္စီနဲ ့ ေပါင္းစပ္မိသြားရင္ေတာ့ ဓါတ္ျပဳမႈေတြၿဖစ္လာၿပီး မူလက အဆိပ္အေတာက္မရွိတဲ့ အာဆင္းနစ္ေအာက္ဆိုဒ္(arsenic oxide, As2O5)ကေန အဆိပ္ျပင္းလွတဲ ့ အာဆင္းနစ္ထရိုင္ေအာက္ဆိုဒ္( arsenic trioxide, As2O3)အၿဖစ္ေၿပာင္းလဲသြားပါတယ္။ဒါက အားလံုးသိၾကတဲ ့ပရေဆးဆိုင္ေတြမွာေရာင္းတတ္ၾကတဲ ့စိန္ျဖဴပဲျဖစ္ပါတယ္။ကြ်န္ေတာ္တို ့ ခဏခဏၾကားေနၾကရတဲ ့ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္သတ္ေသခ်င္ရင္သံ
ပုရာရည္္နဲ ့ေသာက္တဲ့ စိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ သံပုရာရည္ထဲက ဗိုက္တာမင္စီနဲ ့ အာဆင္းနစ္နဲ ့ေပါင္းသြားျပီး အဆိပ္ျဖစ္သြားတယ္ဆိုပါေတာ့။
အာဆင္းနစ္အဆိပ္္ရဲ့ အာနိသင္ကေတာ့ လူရဲ့ ခႏၶာကုိယ္မွာ အေရးအပါဆံုး အစိတ္အပိုင္းေတြၿဖစ္တဲ့ ႏွုလံုး ၊ အသည္း ၊ ေက်ာက္ကပ္ ၊ အူသိမ္ နဲ ့ အာရုံေၾကာ ေတြရဲ့ ေသြးေၾကာေတြကို ေပါက္ထြက္ၿပီး ခႏၶာကုိယ္ မလႈပ္ရွားႏုိင္ၿခင္းပဲ ၿဖစ္ပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ အာဆင္းနစ္အဆိပ္ေၾကာင့္ ေသတဲ့လူေတြဟာ နား၊ႏွာေခါင္း၊ ပါးစပ္နဲဲ ့ မ်က္လံုး ေတြကေန ေသြးထြက္တဲ့ လကၡဏာေတြၿဖစ္လာပါတယ္။ဒီအျပင္ အသက္ရွဴရာကေန စြမ္းအင္ထုတ္တဲ ့လမ္းေၾကာင္းကိုလဲ ပိတ္လိုက္တဲ ့အတြက္ စြမ္းအင္မရေတာ့ဘဲ သတိလစ္ေမ့ေမ်ာျခင္းေတြျဖစ္လာနို
င္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ ပုဇြန္ ၊ အခြံပါတဲ ့ေရသတၱ၀ါေတြကို ဗီတာမင္စီ ပါတဲ ့အစားအစာမ်ား(ဥပမာလိေမၼာ္သီး၊သံပုရာသီး၊ဇီးျဖဴသီးစသည္)၊ဗီတာမင္စီေဆးျပားမ်ား(ဥပမာ စီဗစ္)တို ့နဲ့ ပူးတြဲ မစားၾက ဖို ့သတိေပးထားပါတယ္။ဒီအစားအစာေတြကို မၾကိဳက္လို ့မစားေပမယ့္ အခုအခ်ိန္မွာ တုပ္ေကြးအေအးမိတာကို ကာကြယ္တဲ ့အေနနဲ ့ စီဗစ္ေသာက္ေနက်လူမ်ားလဲ အထူးသတိထားၾကရန္လိုပါတယ္။ နီးစပ္ရာလူေတြကို လက္ဆင့္ကမ္းေျပာေပးၾကပါဦး။
HIV-ပိုးကို ကုသရန္အတြက္ေဆးသစ္မ်ားထြက္ေပၚ
(အက္ဖ္-ဒီ-ေအ) အေမရိကန္ အစားအေသာက္ႏွင့္ ေဆးဝါးအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႕မွ (အိတ္ခ်္-အိုင္-ဗြီ) ပိုးကို ကုသရန္အတြက္ ေဆးသစ္ ျဖစ္ေသာ Edurant (ဒူးရင့္) ေဆးကို အသိအမွတ္ ျပဳေပးလိုက္ျပီျဖစ္သည္။ ယင္းေဆးသည္ (ႏူကလီယိုဆိုက္) မဟုတ္ေသာ (အာရ္-အင္န္-ေအ) ကို တည္မီသည့္ (ဒီ-အင္န္-ေအ) (ေပၚလီမာေရ႕စ္) ျဖစ္သည္။
အဆိုပါေဆးကို (ဂြ်န္ဆင္-အင္န္-ဂြ်န္ဆင္) ၏ လက္ေအာက္ခံ (တိုင္ဘိုတက္ခ္-သာရာျပဴးတစ္) မွ ေစ်းကြက္တြင္ ေရာင္းခ်မည္ ျဖစ္သည္။ ၄င္းကုမၸဏီမွ (အိတ္ခ်္-အိုင္-ဗြီ) ေဆးမ်ား ျဖစ္ေသာ Intelence (Etravirine) ႏွင့္ Prezista (Darunavir) တို႔ကိုလည္း ေရာင္းခ်ေနေပသည္။
"လူနာေတြဟာ (အိတ္ခ်္-အိုင္-ဗြီ) ေဆးေတြကို တံု႔ျပန္ပံုေရာ၊ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ ရတာမွာပါ မတူၾကဘူး။ (အက္ဖ္-ဒီ-ေအ) ကေန အခုလို ေဆးသစ္ကို အသိအမွတ္ ျပဳလိုက္တယ္ဆိုေတာ့ ေဆးကုေနရတဲ့ လူနာေတြအတြက္ ေရြးခ်ယ္စရာ လမ္း ပိုရလာတာေပါ့" ဟု (အင္တီ-မိုက္ခရိုဘီရယ္) ထုတ္ကုန္မ်ားဆိုင္ရာ (အက္ဖ္-ဒီ-ေအ) ရံုး ဒါရိုက္တာ ေဒါက္တာ (အက္ဒြပ္-ေကာက္စ္) ကေျပာသည္ဟု (အက္ဖ္-ဒီ-ေအ) သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္တြင္ ပါရွိသည္။
အသိအမွတ္ျပဳခ်က္ အသစ္ေၾကာင့္ (အိတ္ခ်္-အိုင္-ဗြီ) ေဆးစာရင္းထဲတြင္ (အင္န္-အင္န္-အာရ္-တီ-အိုင္) အမ်ိဳးအစားသစ္ တခု တိုးလာေပသည္။ အလားတူ (ဒူးရင့္) ႏွင့္ (ထရူဗါဒါ) ေပါင္းစပ္ထားေသာ ေဆးကိုလည္း (အက္ဖ္-ဒီ-ေအ) မွ အသိအမွတ္ ျပဳရန္ အလားအလာ တိုးလာသည္။
(အထရီပါ) ေဆးအစား သံုးႏိုင္ရန္ တြဲေဆးလံုးကို (ဂီးလ္လိ္ဒ္-ဆိုင္းယင့္စ္) မွ ထုတ္လုပ္ရန္ ရွိေသးသည္။ ယင္းအတြက္ (ဂီးလ္လိ္ဒ္) မွ ၂ဝ၁ဝ ႏိုင္ဝဘၤာကတည္းက အသိအမွတ္ျပဳမႈကို ေလွ်ာက္ထားခဲ့ရာ ၾသဂုတ္လတြင္ အဆံုးအျဖတ္ရမည္ဟု ခန္႔မွန္းထားသည္။
(ဒူးရင့္) ေဆးကို အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ျခင္းမွာ ေဆးသစ္ကို သတိမမူသည့္ (အိတ္ခ်္-အိုင္-ဗြီ) လူနာမ်ားအား စမ္းသပ္သည့္အခါ (ဆပ္စ္တီဗာ) ေဆးကဲ့သို႔ပင္ ထိေရာက္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိရ၍ ျဖစ္သည္။ (ဆပ္စ္တီဗာ) ေဆးသည္ အေမရိကားတြင္ အမ်ားဆံုး သံုးေနေသာ (အင္န္-အင္န္-အာရ္-တီ-အိုင္) ေဆးမ်ိဳး ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ ေလာေလာဆယ္ ကုထံုး လမ္းညႊန္မ်ား အရ ယခင္က (အိတ္ခ်္-အိုင္-ဗြီ) ကို မကုသဘူးေသးသူမ်ားအတြက္ ေရြးခ်ယ္သင့္ေသာ (အင္န္-အင္န္-အာရ္-တီ-အိုင္) ေဆးလည္း ျဖစ္သည္။ (ဆပ္စ္တီဗာ) သည္ အသံုးမ်ားေသာ (အင္တီ-ရီထရုိ-ဗိုင္းရယ္) ကုထံုးျဖစ္သည့္ (အထြီပလာ) ၏ အစိတ္အပိုင္း တခုလည္း ျဖစ္သည္။
၄၈ ပါတ္ ကုသျပီးေနာက္ (ဒူးရင့္) ေဆး သုေတသနျပဳခ်က္တြင္ ပါဝင္သည့္လူနာ ၈၃% သည္ (ဗိုင္းရပ္စ္) ဖိႏွိမ္မႈ တနည္းအားျဖင့္ ေသြးထဲတြင္ (အိတ္ခ်္-အိုင္-ဗြီ) ပိုး ရွာမေတြ႔ေလာက္ေအာင္ နည္းေစမႈကို ရလာေစသည္။ (ဆပ္စ္တီဗာ) ေဆးေပးသူမ်ားတြင္ ၈ဝ% ထိုသို႔ ရေစသည္။
(ဒူးရင့္) ေဆး ၂၅ မီလီဂရမ္ကို တေန႔ ၁ ၾကိမ္ အစာႏွင့္တြဲ ေသာက္ရသည္။ (အက္ဖ္-ဒီ-ေအ) မွ အသိအမွတ္ျပဳသည္မွာ ယင္းေဆးအား အျခား (အင္တီ-ရီထရုိ-ဗိုင္းရယ္) ေဆးမ်ားႏွင့္ တြဲဖက္သံုးရန္ ျဖစ္သည္။
(အက္ဖ္-ဒီ-ေအ) သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္ထဲတြင္ (ဒူးရင့္) သည္ (ဆပ္စ္တီဗာ) ကဲ့သို႔ေသာ အားနည္းခ်က္မ်ား မရွိေၾကာင္း၊ ေဆးသုေတသန လုပ္စဥ္က (ဒူးရင့္) ေဆးေသာက္ရန္ ပ်က္ကြက္ခဲ့သူမ်ားတြင္ (ဆပ္စ္တီဗာ) ေဆးမေသာက္သူမ်ားထက္ ေဆးယဥ္ျခင္း အျဖစ္ျမန္သည္ကို ေတြ႔ရွိခဲ့ရသည္။
ထို႔ျပင္ ေဆးသုေတသန လုပ္စဥ္က (ဗိုင္ရယ္လ္-လုတ္) မ်ားေသာ တနည္းအားျဖင့္ ေသြးထဲတြင္ ဗိုင္းရပ္စ္အေရအတြက္ ၁ မီလီလီတာတြင္ ေကာင္ေရ ၁ သိန္းထက္ မ်ားေသာ သူမ်ား၌ (ဗိုင္ရယ္လ္-လုတ္) နည္းသူမ်ားေလာက္ (ဗိုင္းရပ္စ္) ဖိႏွိမ္မႈ မရသည္ကို ေတြ႔ရွိရသည္။ (ဗိုင္ေရာ္ေလာဂ်စ္-ေဖလူယာ) ေခၚ ဗိုင္းရပ္စ္ေဆး ကုမရျခင္းကို ၁၃% တြင္ ေတြ႔ရသည္။ (ဆပ္စ္တီဗာ) ေဆးနည္းက ထိုးသို႔ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ၉% ရွိသည္။
(ဒူးရင့္) ေဆး၏ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးမ်ားမွာ (ဆပ္စ္တီဗာ) ႏွင့္ သေဘာသဘာဝေရာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ပါ တူညီသည္။ အမ်ိဳးဆံုး ျဖစ္ႏိုင္သည္မွာ စိတ္ဓါတ္က်ျခင္း၊ အိပ္မေပ်ာ္ႏိုင္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း ႏွင့္ အနီျပင္ထြက္ျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေၾကာင့္ (ဒူးရင့္) ေဆးသံုးသူ ၂% ႏွင့္ (ဆပ္စ္တီဗာ) ေဆးသံုးသူ ၇% တို႔က ေဆးရပ္ျပစ္ၾကသည္။
(ဒူးရင့္) ေဆးကို ဇြန္ ပဌမလဝက္အတြင္း ေဆးဆိုင္မ်ားသို႔ပို႔ရန္ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း (တီဗိုတက္ခ္) ကိုယ္စားလွယ္တဦးမွ ေျပာၾကားလိုက္သည္။ ေဆးတန္ဘိုးမွာ ေဆး ၁ လံုးလ်င္ ၂၁ ေဒၚလာ၊ တႏွစ္စာ ၇၇ဝဝ ေဒၚလာ ကုန္က်မည္ ျဖစ္သည္။ (ဆပ္စ္တီဗာ) ေဆးတန္ဘိုးမွာ တႏွစ္စာ ေဒၚလာ ၇၂ဝဝ ရွိသည္။ အဆိုပါတန္ဘိုးမ်ားသည္ ပံုမွန္ လူၾကီးတဦးလ်င္ တေန႔ ၆ဝဝ မီလီဂရမ္ျဖင့္ တြက္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
(တီဗိုတက္ခ္) မွ ၄င္း၏ ဝင္ေငြနည္းပါးသူမ်ားအား အခမဲ့ေဆးေထာက္ပံ့ေရးအစီအစဥ္ႏွင့္ အျခား လူနာအကူအညီ (ပရိုဂရမ္) မ်ားသို႔ပါ (ဒူးရင့္) ေဆးကို ထည့္သြင္းမည္ျဖစ္သည္။
ကဲသူငယ္ခ်င္းတို႔ေရ ၿမန္မာၿပည္ကို ဒီေဆး ေရာက္ဖို႔ကေတာ႔မလြယ္ေသးပါဖူး..ေဒၚလာနဲ႔ဆိုေတာ႔ တြက္ၾကည္႔ၾကေပေတာ႔ဗ်ာ.။
၎ေရာဂါဆိုးၾကီးကေန လူတိုင္းလြတ္ေၿမာက္နိဳင္ၾကပါေစ..။
အားလံုးေလးစားစြာၿဖင္႔ ေအာင္နိဳင္သူ
ေသြးတိုးေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္နည္းလမ္းမ်ား
ေလကိုစုပ္ယူတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးပါ
ေသြးတိုးေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ အလြယ္ကူဆံုး ကာကြယ္နည္းဟာ ႏွာေခါင္းမွတစ္ဆင့္ အသက္႐ွဴသြင္းတဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းပါပဲ။ ေအာက္ပါ အသက္႐ွဴေလ့က်င့္ခန္းကို လုပ္ၾကည့္ပါ။
၁။ အဆုတ္ေအာက္ပိုင္းအတြင္းသို႔ ေလဝင္ၿပီး ယင္းမွတစ္ဆင့္ အဆုတ္တစ္ခုလံုးေလေတြ ျပည့္သြားတဲ့အထိ ႏွာေခါင္းမွတစ္ဆင့္ ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ နက္နက္အသက္႐ွဴသြင္းပါ။
၂။ ၁၀ စကၠန္႔ခန္႔အခ်ိန္ယူၿပီး ျဖည္းျဖည္းေလး ပါးစပ္မွတစ္ဆင့္ အသက္႐ွဴထုတ္ပါ။ အသံတိတ္ ဒါမွမဟုတ္ အာလုိ႔အသံျမည္ကာ အဆုတ္တြင္းမွ ေလေတြကုန္သြားေအာင္ အသက္႐ွဴထုတ္ပါ။
၃။ အသက္႐ွဴသြင္း၊ ႐ွဴထုတ္ေလ့က်င့္ခန္းကို တစ္ေန႔ေလးႀကိမ္မွ ငါးႀကိမ္ျပဳလုပ္ေပးပါ။ သင့္မွာ အခ်ိန္ အနည္းငယ္ ရတိုင္းလုပ္ပါ။ (ဥပမာ - မီးပိြဳင့္မီးနီေနတုန္းအခ်ိန္ေတြ)
ဒီအသက္႐ွဴေလ့က်င့္ခန္းဟာ ေသြးဖိအားကို ေလ်ာ့က်ေစ႐ံုမက စိတ္ေျဖေလ်ာ့မႈ ပိုမို ရရွိေစၿပီး ခုခံအားစနစ္လည္း ျမင့္တက္လာႏိုင္ပါတယ္။
Ref : Good Health
ေသျခင္းတရားကို လွည့္စား ႏိုင္မည့္ နည္းလမ္း ငါးသြယ္
ေသျခင္းတရားနဲ႔ တတ္ႏိုင္သမွ် ေဝးေဝးမွာ ေနႏိုင္ေစမယ့္ နည္းလမ္းေတြကို သိပၸံနည္းက် ေလ့လာမႈေတြက ေအာက္ပါ အတိုင္း ေလ့လာ ေဖာ္ထုတ္ ခဲ့ပါတယ္။
၁) ျမင့္မားေသာ အရပ္တြင္ ေနထိုင္ပါ
ဆြစ္ဇာလန္ ႏိုင္ငံက လူေတြကို ေလ့လာမႈ တစ္ရပ္ အရ အျမင့္ပိုင္း အရပ္ေဒသမွာ ေနထိုင္တဲ့ သူေတြက ေျမျပန္႔မွာ ေနသူေတြ ထက္ ႏွလံုးေသြးေၾကာ ဆိုင္ရာ ေရာဂါနဲ႔ ေသဆံုးႏိုင္ေျခ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုေလ်ာ့နည္းေၾကာင္း သိရပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ အက်ဳိးေက်းဇူး ရွိတာလဲ
ခရမ္းလြန္ ေရာင္ျခည္ ေအနဲ႔ ပို ထိေတြ႕မႈေၾကာင့္ ဗီတာမင္ ဒီ ပိုရတာကလည္း အက်ဳိးေက်းဇူး တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါ လိမ့္မယ္။ ဗီတာမင္ဒီ ေလ်ာ့နည္းတာက အ႐ိုး ေရာဂါေတြနဲ႔ ႏွလံုးေရာဂါ တို႔ကို ျဖစ္ေစ ႏိုင္တယ္ လို႔ ၾသစေၾတးလ်နဲ႔ နယူးဇီလန္ တကၠသိုလ္ရဲ႕ ေလ့လာမႈ အရ သိရပါတယ္။
လုပ္သင့္တာက
လူအမ်ားစုဟာ တစ္ေန႔မွာ ဗီတာမင္ဒီ ၁ဝဝဝ အိုင္ယူ ရရွိသင့္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗီတာမင္ဒီ ပါတဲ့ ဆယ္လ္မြန္ငါး၊ တူနာငါးနဲ႔ မက္ကရယ္ငါး တို႔ကို စားေပးသင့္ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ နံနက္ ၁ဝနာရီ မတိုင္ခင္ နဲ႔ ညေန သံုးနာရီ ေက်ာ္ခ်ိန္ ေတြမွာ ထြက္တဲ့ ေနျခည္ႏုႏုကို ခံယူေပးပါ။
၂) ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး ခိုင္ၿမဲေအာင္ တည္ေဆာက္ပါ
ဘ႐ိုင္ဟမ္ လူငယ္ တကၠသိုလ္ရဲ႕ ေလ့လာမႈ တစ္ရပ္ အရ ခိုင္မာတဲ့ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး ရွိတာက ပံုမွန္ သက္တမ္းထက္ အသက္ ၃ ဒသမ ၇ ႏွစ္ခန္႔ ပိုေနရ ေစတယ္ လို႔ သိရပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ အက်ဳိးေက်းဇူး ရွိတာလဲ
ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရးရဲ႕ ေထာက္ပံ့မႈ အင္အားေၾကာင့္ ခုခံအား စနစ္ရဲ႕ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာေတြကို ပိုေကာင္း ေစတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေလ့လာသူက ဆိုပါတယ္။ ထိုက္တန္တဲ့ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး ျဖစ္ေအာင္ သူငယ္ခ်င္းေကာင္းေတြကို ေရြးခ်ယ္ ေပါင္းသင့္ ပါတယ္။
လုပ္သင့္တာက
သင္ရဲ႕ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး စက္ဝန္းကို ခ်ဲ႕ထြင္ပါ။ သူငယ္ခ်င္းေတြကို ဖုန္းေခၚတာ၊ အီးေမး ပို႔တာေတြ လုပ္ပါ။
၃) သြားပံုမွန္ တိုက္ပါ
တစ္ေန႔မွာ ႏွစ္ႀကိမ္ထက္ နည္းၿပီး သြားတိုက္တဲ့ သူေတြက တစ္ေန႔မွာ သံုးႀကိမ္ သြားတိုက္သူေတြ ထက္ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႔ ေဆး႐ံု တက္ရႏိုင္ေျခ ဒါမွမဟုတ္ ေသဆံုးႏိုင္ေျခ ၇ဝ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုမ်ားတယ္လို႔ လန္ဒန္ ေကာလိပ္ရဲ႕ ေလ့လာမႈ အရ သိရပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ အက်ဳိးေက်းဇူး ရွိတာလဲ
ခံတြင္းထဲက ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြက ေသြးေၾကာထဲကို ဝင္သြားႏိုင္ၿပီး ေသြးေၾကာေတြ ထဲမွာ ေသြးခဲ ပိတ္ဆို႔မႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
လုပ္သင့္တာက
ခံတြင္းထဲက ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ကင္းေစဖို႔ သြားကို နံနက္စာ စားၿပီး တစ္ႀကိမ္နဲ႔ ညအိပ္ရာ ဝင္ခါနီး တစ္ႀကိမ္ မွန္မွန္ တိုက္ေပးပါ။ သြားၾကား ပြတ္ႀကိဳး ထိုးေပးပါ။
၄) သန့္ရွင္း လတ္ဆတ္ေသာ ေလကို ႐ွဴသြင္းပါ
ေလေကာင္းေလသန္႔ ရတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေနတဲ့ သူေတြက တျခားသူေတြထက္ အသက္ တစ္ႏွစ္ ပိုရွည္ရွည္ ေနရေလ့ ရွိတယ္လို႔ နယူးအဂၤလန္ ဂ်ာနယ္ရဲ႕ ေလ့လာမႈ တစ္ရပ္ အရ သိရပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ အက်ဳိးေက်းဇူး ရွိတာလဲ
ညစ္ပတ္တဲ့ ေလေတြက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေရာင္ရမ္းမႈ ျဖစ္ေစတဲ့ ဖုန္မႈန္႔မႊား ေသးေသးေလးေတြကို သယ္ေဆာင္ လာပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ညစ္ပတ္တဲ့ ေလကို ႐ွဴ႐ႈိက္ရင္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းမွာ ေရာင္ရမ္းမႈ ျဖစ္ရတာပါ။
လုပ္သင့္တာက
ယာဥ္ေၾကာ ပိတ္ဆို႔တဲ့ ေနရာမွာ မေနပါနဲ႔။ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တဲ့ အခါ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ မ်ားတဲ့ ေနရာေတြမွာ မလုပ္သင့္ပါ။ ေလေကာင္း ေလသန္႔ ရတဲ့ ေနရာေတြမွာ အသက္ျပင္းျပင္း ႐ွဴတာက အဆုတ္ က်န္းမာေရး ေကာင္းေစ ပါတယ္။
၅) သင့္ အသက္ကို လက္ခံပါ
ကိုယ္ရဲ႕ လက္ရွိ အသက္ကို လက္ခံၿပီး ဆင္ျခင္ ေနထိုင္တဲ့ သူေတြက လက္ရွိ အသက္ကို လက္မခံသူေတြထက္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ အသက္ ႏွစ္ႏွစ္ ပိုရွည္ေၾကာင္း ဘာလင္စိတ္ ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေလ့လာမႈ အရ သိရပါတယ္။
ဘာေၾကာင့္ အက်ဳိးေက်းဇူး ရွိတာလဲ
ကိုယ့္ အသက္အရြယ္ကို လက္ခံတဲ့ သူေတြက ကိုယ့္ အသက္အရြယ္နဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ အေနအထိုင္၊ အျပဳအမူနဲ႔ အစားအေသာက္ေတြကို လိုက္နာ ေနထိုင္ ၾကတာေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ေကာင္းၾကတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျမာက္ကယ္႐ိုလိုင္းနား တကၠသိုလ္ရဲ႕ ေလ့လာသူေတြက ဆိုပါတယ္။
လုပ္သင့္တာက
အသက္ႀကီးလာတဲ့ အခါ ကိုယ့္ထက္ အသက္ငယ္တဲ့ သူေတြနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ မေနပါနဲ႔။ ပိုၿပီး စိတ္ဓာတ္ က်ရ ပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ ငယ္တယ္လို႔ အတင္း သတ္မွတ္ၿပီး ငယ္တဲ့ အရြယ္ေတြ လုပ္တဲ့ အလုပ္ေတြကို လိုက္လုပ္ဖို႔ မသင့္ပါဘူး။
မ်က္ႏွာမွဒဏ္ရာမ်ားအား ေမ်ွာ့မ်ားအသံုးျပုကုသ
အသည္းယားဖြယ္ရာ ေမ်ွာ့မ်ားျဖင့္ ကုသေနပံု © dailymail
ဆြီဒင္နိုင္ငံမွ သိပၸံပညာရွင္မ်ားသည္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦး၏ မ်က္ႏွာတြင္ ရရွိထားေသာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္မ်ားကို ျပန္လည္ တြယ္ဆက္ရန္အတြက္ ေမ်ွာ့မ်ားကို အသံုးျပုခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။
သူမသည္ ေခြးတစ္ေကာင္၏ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ တိုက္ခိုက္မႈအတြင္း မ်က္ႏွာတြင္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဒဏ္ရာရခဲ့သည္။ သူမကိုယ္တိုင္ ေမြးထားေသာ ေခြးက မ်က္ႏွာကို ကိုက္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အသား အေတာ္မ်ားမ်ား ပဲ့ထြက္သြားခဲ့သည္။ သူမ၏ မ်က္ႏွာတစ္ျခမ္းသည္ အထက္နႈတ္ခမ္းမွ မ်က္လံုးေအာက္ထိ ဒဏ္ရာရေနခဲ့သည္။
နိုင္ငံေတာင္ပိုင္း မယ္မိုရွိ စကိန္း ေဆးရံုမွ ဆရာဝန္မ်ားသည္ ေဆးရံုသို့ အေရးေပၚ ေရာက္လာသည့္ လူနာ၏ မ်က္ႏွာအသားစမ်ားကို ျပန္လည္ တြဲကပ္နိုင္ရန္ ေမ်ွာ့အရွင္ ၃၅၈ ေကာင္ကို အသံုးျပုခဲ့ရသည္။ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္ စတိုင္းနာ ကလက္ဆန္က "အေရးႀကီးတဲ့ ကိစၥက စုတ္ၿပဲေနတဲ့ မ်က္ႏွာက ေသြးေတြကို စုပ္ထုတ္ဖို့ပါ။ ဒါကို ခြဲစိတ္မႈ မစခင္ တစ္နာရီအတြင္း လုပ္နိုင္ဖို့ လိုပါတယ္"ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။ ၎တို့သည္ ေမ်ွာ့မ်ားကို ပ်က္စီးေနသည့္ အေရျပားအား ျဖတ္သန္းေစရန္ အသံုးျပုခဲ့သည္။ "ေဆးရံုမွာ ထားထားတဲ့ ေမ်ွာ့ေတြ ကုန္သြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ၿဗိတိန္ကေန ေလယာဉ္နဲ့ အေရးေပၚ သြားသယ္ရတယ္"ဟု ကလက္ဆန္က ရွင္းျပခဲ့သည္။
ခက္ခဲရႈပ္ေထြးေသာ ခြဲစိတ္မႈသည္ ၁၅ နာရီ ၾကာခဲ့ၿပီးေနာက္ ဆရာဝန္မ်ားက အမ်ိဳးသမီး၏ နႈတ္ခမ္း၊ ႏွာေခါင္းႏွင့္ ပါးျပင္ အစိတ္အပိုင္းမ်ားကို ျပန္လည္ ျပင္ဆင္ေပးနိုင္ခဲ့သည္။ ခြဲစိတ္မႈ ေအာင္ျမင္ေၾကာင္း ဆရာဝန္မ်ားက အတည္ျပုခဲ့ေသာ္လည္း အမည္မေဖာ္ျပေသာ ဆြီဒင္ အမ်ိဳးသမီးသည္ ေနာက္ထပ္ ဆင့္ပြား ခြဲစိတ္မႈမ်ား ခံယူရန္ လိုအပ္ေနဆဲဟုလည္း ေျပာၾကားခဲ့သည္။ "ရလဒ္က ေကာင္းပါတယ္။ သူ အသက္ရွင္နိုင္ခဲ့တယ္။ ခုဆိုရင္ လူနာက ေကာင္းေကာင္း အသက္ရႉနိုင္ေနသလို စားတာ၊ ေသာက္တာေတြလည္း လုပ္နိုင္ပါတယ္"ဟု ေျပာဆိုသြားသည္။
ဆယ္ေက်ာ္သက္မ်ား ဖက္ရွင္ သဖြယ္ ေဆးလိပ္ေသာက္မႈ ျမင့္တက္လာ
အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုေရာ ဂါထိန္း ခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ကူးစက္မႈကာ ကြယ္ေရး ဌာနကထုတ္ျပန္တဲ့ေၾက ညာခ်က္ အရ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ေတြ ရဲ႕ၾကားမွာ အထူးသျဖင့္အထက္တန္း ေက်ာင္းသား ေတြၾကားမွာ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္ကေန ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အထိေလ့ လာမႈအရ ေဆးလိပ္အလြန္ အကြၽံ ေသာက္သံုးမႈက က်ဆင္းသြားေပ မယ့္ အေပ်ာ္သေဘာ ဖက္ရွင္သ ေဘာ ေသာက္သံုးမႈက ၁၂ ရာခုိင္ ႏႈန္းအထိ တက္လာတယ္လို႔ သိရ ပါတယ္။
ေရာဂါထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ကူးစက္ မႈကာကြယ္ေရးဌာနက ထုတ္ျပန္တဲ့ ေၾကညာခ်က္အရ ဌာနမွာရွိတဲ့ ေဆး လိပ္ႏွင့္ က်န္းမာေရးဌာနခဲြရဲ႕ တဲြဖက္ ဒါ႐ုိက္တာ ေဒါက္တာ တယ္ရီပက္ ခ်က္က "တစ္ႏုိင္ငံလံုး ဘယ္လိုျဖစ္ ေနတာလဲ ဆုိတာ ေစာင့္ၾကည့္ေနပါ တယ္။ ေဆးလိပ္ ကင္းစင္တဲ့ပတ္၀န္း က်င္နဲ႔ ေဆးလိပ္ ကုိ ဆန္႔က်င္ ကန္႔ ကြက္တဲ့ အသုိင္းအ၀ုိင္းလူေနမႈစ႐ုိက္ ေတြျဖစ္လာဖို႔ လုပ္ေပးဖို႔လည္းလို ပါတယ္" လို႔ ေျပာပါတယ္။
သုေတသန စစ္တမ္းအရ အ ထက္တန္းေက်ာင္းသား ၁၁,၀၀၀ ေက်ာ္က ေဆးလိပ္နဲ႔ ေဆးရြက္ႀကီး သံုးစဲြမႈ၊ လိင္ကိစၥ လက္တည့္ စမ္းမႈ နဲ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ မညီတဲ့ စားေသာက္ မႈပံုစံေတြ လုပ္ေနၾကတယ္လို႔ သိရ ပါတယ္။
ေဆးလိပ္နည္းနည္း ေသာက္ တယ္ဆုိတာ တစ္ေန႔ကုိ ေဆးလိပ္ တစ္လိပ္ကေန ငါးလိပ္ ေသာက္တာ ကုိေခၚ တာပါ။ သုေတသန ပညာရွင္ ေတြကေတာ့ တစ္ေန႔ကုိ ၁၁ လိပ္အ ထက္ ေသာက္တာကုိ ေဆးလိပ္အလြန္ အကြၽံေသာက္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ၿပီး အဲဒီလိုေဆးလိပ္ အလြန္အကြၽံေသာက္ တာမ်ဳိး ၁၉၉၁ ခုႏွစ္ မွာ ၁၈ ရာခုိင္ ႏႈန္းေလာက္ရွိရာ ကေန ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ မွာေတာ့ ၇ ဒသမ ၈ ရာခုိင္ႏႈန္း ေလာက္ပဲ ရွိေတာ့ တယ္လို႔ သုေတ သနပညာရွင္ေတြက ဆုိပါတယ္။ အေပ်ာ္ သေဘာေလာက္ ေသာက္ တာမ်ဳိး ကေတာ့ ၆၇ ဒသမ ၂ ရာခုိင္ ႏႈန္းကေန ၇၉ ဒသမ ၄ ရာခုိင္ႏႈန္း အထိ တက္လာ တာေတြ႕ရတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။
အေပ်ာ္သေဘာနဲ႔ ေသာက္ေပ မယ့္လည္း အႏၲရာယ္ရွိတာ ကရွိတာ ပါပဲလို႔ ေဒါက္တာကယ္ရီပက္ခ်က္ က ဆုိပါတယ္။
နည္းနည္း ေသာက္လည္း ေရာ ဂါရတာပဲ ေသႏုိင္တာပဲ။ ႏွလံုးေရာ ဂါျဖစ္ႏုိင္တယ္။ ႏွလံုးက က်န္တဲ့ ခႏၶာ ကုိယ္အစိတ္ အပုိင္းေတြဆီကုိေရာက္ ေအာင္ ေသြးကုိ မပုိ႔ ေပးႏုိင္ေတာ့ ဘူး။ အဲဒီလို ေရာဂါျဖစ္ႏုိင္ေျခက လူေကာင္း ထက္ ေဆးလိပ္နည္းနည္း ေသာက္တဲ့သူက သံုးဆပုိမ်ားပါ တယ္။
ေဆးလိပ္ တစ္ရက္ကုိ တစ္လိပ္ ကေန ေလးလိပ္ေသာက္ရင္ ဟာ့တ္ အတက္ရဖို႔ ႏွစ္ဆ မ်ားရတယ္။ အ မ်ဳိးသမီးမွာ ဆုိရင္ လံုး၀ေဆးလိပ္မ ေသာက္သူထက္ တစ္ရက္ကုိ ေလး လိပ္အထိေသာက္တဲ့သူက ကင္ဆာ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ေလးဆ ပုိမ်ားၿပီး အမ်ဳိး သားဆုိ သံုးဆပုိမ်ားပါတယ္။
စစ္ၿငိမ္းေအး
Ref; Reuters ျမန္မာပို႔စ္ သတင္းဂ်ာနယ္ မွ ျပန္လည္မွ်ေ၀လုိကပါသည္။ BADBOYအသားအေရ လွပ ေစမည့္ အိပ္စက္မႈ ပံုစံ
ညဘက္မွာ အိပ္ေရးဝဝ အိပ္တာက အသားအေရရဲ႕ က်န္းမာ လွပေရးကို အေထာက္အကူ ျပဳေၾကာင္း သိၿပီး ျဖစ္မွာပါ။ အိပ္စက္တဲ့ အခါမွာ ဘယ္လို ပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ အိပ္စက္ရင္ အသားအေရကို ပို အက်ဳိးျပဳတယ္ ဆိုတာကို သိေစဖို႔ လိုက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြကို ေရးသား လိုက္ရ ပါတယ္။
၁) ပိုးသားျဖင့္ လုပ္ထားေသာ ေခါင္းအံုးစြပ္ကို သံုးပါ
ပိုးသားနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ ေခါင္းအံုးစြပ္က မ်က္ႏွာ အေရျပားကို ေခ်ာေမြ႕ေစၿပီး မ်က္ႏွာမွာ အေရးေၾကာင္း ထင္တာနဲ႔ တြန္႔ရာ ထင္တာေတြကို သက္သာေစ ပါတယ္။
၂) ေျခအိတ္၊ လက္အိတ္ စြပ္ၿပီး အိပ္ရာဝင္ပါ
အမ်ဳိးသမီး အမ်ားစုက အိပ္ရာ မဝင္ခင္မွာ သူတို႔ရဲ႕ လက္ေတြနဲ႔ ေျခေထာက္ေတြကို အစိုဓာတ္ ထိန္းေလ ့ရွိၾက ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အိပ္တဲ့အခါ ေစာင္ၿခံဳ လိုက္တာထက္ ပါးလ်တဲ့ ခ်ည္သား ေျခအိတ္၊ လက္အိတ္ေတြကို စြပ္ၿပီး အိပ္စက္ အနားယူတာက အစိုဓာတ္ကို ပိုထိန္းထား ႏိုင္တယ္ ဆိုတာကို ေမ့ေလ်ာ့ ေနတတ္ ၾကပါတယ္။
၃) ေမွာက္ မအိပ္ပါႏွင့္
ေမွာက္အိပ္တာက အေရျပား အတြက္ မသင့္ေတာ္ပါဘူး။ ဒူးေအာက္မွာ ေခါင္းအံုး တစ္လံုး ထားၿပီး ပက္လက္ လွန္အိပ္တာက ပိုၿပီး သက္ေသာင့္ သက္သာ ျဖစ္ေစပါတယ္။
၄) အိပ္ရာ ေခါင္းရင္းကို ျမႇင့္ထားပါ
ခုတင္ ေခါင္းရင္းေအာက္မွာ အုတ္ခဲေတြကို ထားတာက ေသြးစုတာကို ေလ်ာ့က် ေစၿပီး မ်က္လံုးေအာက္မွာ ေဖာင္းအစ္တာကို ေလ်ာ့က်ေစ ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သင့္ခင္ပြန္းရဲ႕ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္းကို ပြင့္ေစတာေၾကာင့္ ခင္ပြန္း ေဟာက္တာကို သက္သာေစ ပါတယ္။
လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အား တာ၀ါတိုင္ နားေနတဲ့ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေတြ သတိထားဖို႕
လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အား လိုင္း တာဝါ တိုင္ေတြ အနီး အနား မွာ ေနတဲ့ ကိုယ္ ဝန္ေဆာင္ အမ်ိဳး သမီး ေတြ၊ ဆံပင္ အေျခာက္ခံစက္၊ ဖုန္စုပ္စက္နဲ႔ မိုက္ခ႐ိုေဝ့(ဖ္)မီးဖို အသံုးျပဳေသာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ သူတို႔ ေမြးလာမယ့္ ကေလးငယ္ေတြကို ပန္းနာ ရင္က်ပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားေအာင္ ျပဳလုပ္ေနသကဲ့သို ႔ျဖစ္ေနတယ္လို႔ သိပၸံပညာရွင္ ေတြက အခိုင္အမာ ေျပာၾကားလိုက္ပါတယ္။ ပညာရွင္ေတြက မေမြးေသးတဲ့ ကေလးေတြကို အိမ္သံုး ပစၥည္းေတြက လာတဲ့၊ အၱရာယ္ျဖစ္ ေစတဲ့ သံလိုက္စြမ္းအင္ေတြ၊ လွ်ပ္စစ္လိႈင္းေတြနဲ႔ ထိေတြ႕ျခင္းဟာ ေရာဂါ ပိုမိုျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြ ပဲလို႔ သတိေပးလိုက္ပါတယ္။ၿပီးခဲ့တဲ့ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားအတြင္း ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ ပန္းနာ ရင္က်ပ္ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း ဟာ သိသိသာသာ တိုးတက္ လာတယ္လို႔ ကြ်မ္းက်င္သူေတြက ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ သိပၸံပညာရွင္ေတြက လွ်ပ္စစ္ သံလိုက္စက္ကြင္း ေတြရွိတဲ့ ေနရာေတြ မွာေနတဲ့ မိခင္ေလာင္း ၈၀ဝ ခန္႔ကို ေလ့လာခဲ့ၾကၿပီး သူတို႔ေမြးလာတဲ့ ကေလးငယ္ေတြ ေနာက္ ၁၃ ႏွစ္အတြင္း ပန္းနာ ရင္က်ပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားသူဘယ္ေလာက္
ဒီေဖာ္ျပခ်က္က သိပၸံပညာရွင္ ေတြရဲ႕ ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါျဖစ္ပြားႏႈန္းနဲ႔ လွ်ပ္စစ္ သံလိုက္လိႈင္းပါတဲ့ ပစၥည္းေတြ သံုးျခင္း၊ လွ်ပ္စစ္ ဓာတ္အားတာဝါတိုင္ေတြရဲ႕ အနီးအနားမွာ ေနတဲ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အမ်ိဳးသမီးေတြ ရဲ႕ ဆက္သြယ္ခ်က္ကို ပထမဆံုး အႀကိမ္ ေဖာ္ျပျခင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။
သုေတသနျပဳသူေတြက သံလိုက္စြမ္းအင္ဟာ သားပ်က္သားေလွ်ာျဖစ္ ေစျခင္းနဲ႔ တခ်ိဳ႕ကင္ဆာေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားႏိုင္ျခင္း အႏၱရာယ္ အခြင့္အလမ္းကို တိုးေစတယ္လို႔ ေဖာ္ျပထားပါ တယ္။
တခ်ိဳ႕ ကြ်မ္းက်င္သူေတြက ဒီ အသစ္ေတြ႕ရွိခ်က္ကို ဖယ္ထားၿပီး ပန္းနာ ရင္က်ပ္ျဖစ္ေစတဲ့ အျခား အေၾကာင္းအရာ ေတြကိုပဲ ေထာက္ျပ ေနၾကပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း သုေတသနပညာရွင္ေတြ ကေတာ့ ဒီလိုျဖစ္ပြားႏိုင္တဲ့ အေျခအေန အခြင့္အလမ္းကို လ်စ္လ်ဴ႐ႈမထားဖို႔ အျပင္းအထန္ ေတာင္းဆိုၾကပါတယ္။ သူတို႔က ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတြကို ဆံပင္အေျခာက္ ခံစက္၊ ဖုန္စုပ္စက္၊ ပန္ကာနဲ႔ ေကာ္ဖီ ေဖ်ာ္စက္ေတြ အသံုးျပဳမႈ ေလွ်ာ့ခ်ၾကဖို႔ လည္း တိုက္တြန္းထားပါတယ္။
HPPO
ဇနီးသည္ အိပ္မေပ်ာ္လွ်င္ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံေရး ထိခိုက္ႏိုင္
ဇနီးသည္ေတြ ေကာင္းေကာင္း အိပ္မေပ်ာ္ရင္ ေနာက္တစ္ေန႔ အိမ္ေထာင္ေရးမွာ ဖိအား သက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္ လို႔ ေလ့လာမႈ အသစ္ တစ္ရပ္က ဆိုပါတယ္။ ငယ္ရြယ္ က်န္းမာတဲ့ စံုတြဲ ၃၅ ဦးရဲ႕ အိပ္စက္မႈ ပံုစံကို ၁ဝ ညတာ ေလ့လာမႈ အရ ဇနီးသည္ေတြ အိပ္မေပ်ာ္တာက ေနာက္တစ္ေန႔မွာ စံုတြဲေတြရဲ႕ ဆက္ဆံေရး ဆိုင္ရာ အခက္အခဲ သိသိသာသာ ရွိတာ ေတြ႕ရေၾကာင္း သိရပါတယ္။
အိပ္မေပ်ာ္တဲ့ ဇနီးသည္ေတြ ရွိရင္ အိမ္ေထာင္ဖက္ ႏွစ္ဦး စလံုး အတြက္ အေကာင္းထက္ အဆိုးကို ပိုမို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္ လို႔ ေလ့လာမႈ တစ္ရပ္က ဆိုပါတယ္။ ခင္ပြန္းသည္ေတြ အိပ္ေရး မဝတာေၾကာင့္ စံုတြဲေတြရဲ႕ ဆက္ဆံေရး အေပၚမွာ သက္ေရာက္မႈက နည္းပါးေၾကာင္း သိရပါတယ္။
၀မ္းေရာဂါ
၀မ္းေရာဂါဆိုတာ ကုသခံယူမွဳ မရရင္ ကိုယ္ထဲက အရည္ဓာတ္ေတြ၊ ဓာတ္ဆားေတြ ဆံုးရွံဳးကာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေတြ အရမ္းက်၊ သတိလစ္ျပီး နာရီပိုင္းအတြင္း အသက္ဆံုးရွံဳးႏိုင္တဲ့ ၀မ္းေလ်ာ၀မ္းပ်က္ေရာဂါ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြ၊ အာဟာရ ျပည့္ေအာင္ မစားႏိုင္သူေတြ၊ ကိုယ္ခံအား က်ဆင္းေနသူေတြမွာ ျဖစ္ရင္ ပိုဆိုးရြားစြာ အႏၱရာယ္ ရွိပါတယ္။ ဒီလို ၀မ္းေရာဂါဟာ ေသႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျပင္းထန္သလို ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွ႔ံႏွဳန္း ျမန္လြန္းျပီး ကပ္ေရာဂါအသြင္အထိ ျဖစ္ႏိုင္ေပမယ့္ ကုသရ ခက္တဲ့ ေရာဂါ တစ္ခုေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္သမွ် လူတိုင္းရဲ့ ၈၀% ေလာက္ကို ဓာတ္ဆားရည္ ျဖည့္တင္းေပးျခင္း တစ္ခုတည္းနဲ႔ ေအာင္ျမင္စြာ ကုသကယ္တင္ႏိုင္ပါတယ္။
၀မ္းေရာဂါ ဆိုတာ ဘာလဲ
ပံုမွန္ ၀မ္းေလွ်ာ ၀မ္းပ်က္ျခင္းကို WHO ရဲ့ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ အရ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေန႔တည္းမွာ ၀မ္းေပ်ာ့ေပ်ာ့ (သို႔) အရည္၀မ္း သံုးၾကိမ္နဲ႔ အထက္ သြားျခင္းကို ၀မ္းေလ်ာ၀မ္းပ်က္ျခင္းလို႔ သတ္မွတ္ပါတယ္။ တစ္ခ်ိန္က ကပ္ေရာဂါ အသြင္ ေဆာင္ခဲ့လို႔ ကာလ၀မ္းေရာဂါ လို႔ ေခၚခဲ့ဖူးၾကတဲ့ ၀မ္းေရာဂါက်ေတာ့ ၀မ္းသြားရင္း သြားရင္းနဲ႔ လံုး၀ အရည္ေတြပဲ သြားေတာ့ျပီး လူက သိသိသာသာ အားကုန္ ေပ်ာ့ေခြသြားျခင္းဟာ တျခား ၀မ္းပ်က္ေရာဂါေတြနဲ႔ မတူဘဲ ကြဲထြက္ေနတဲ့ အခ်က္ ျဖစ္ပါတယ္။
၀မ္းေရာဂါ၏ ဆိုးရြားေသာ သမိုင္းေနာက္ခံမ်ား
၁၉ ရာစုတုန္းက အိႏိၵယႏိုင္ငံ Ganges ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚ ေဒသကေန စတင္ကာ ကမၻာနဲ႔ခ်ီျပီး ကပ္ေရာဂါအသြင္ ေဆာင္တဲ့ ၀မ္းေရာဂါ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့ဖူးပါတယ္။ ကမၻာ့ တိုက္ၾကီးမ်ား အားလံုးမွာ တျပိဳင္နက္နီးပါး ၀မ္းေရာဂါကပ္ ၆ ၾကိမ္ ျဖစ္ပြားခဲ့ျပီး လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကပ်က္စီးခဲ့ၾကတဲ့ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြ ရွိပါတယ္။
ခုနစ္ၾကိမ္ေျမာက္ ၀မ္းေရာဂါကပ္ဟာ ၁၉၆၁ ခုႏွစ္က အာရွတိုက္ေတာင္ပိုင္းမွာ စတင္ ျဖစ္ပြား ခဲ့ျပီး တစစနဲ႔ အကင္းမေသဘဲ ၾကီးထြားပ်ံ႕ပြားလာကာ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္မွာ အာဖရိကတိုက္၊ ၁၉၉၁ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကတိုက္မ်ား သို႔ပါ ေရာက္ရွိကူးစက္သြားခဲ့ဖူးလို႔ အထူးသတိထားစရာ ေရာဂါဆိုးတစ္မ်ိဳးပါပဲ။ ယေန႔ကမၻာေပၚမွာ ၀မ္းေရာဂါျဖစ္ပြားႏွဳန္း ေလ်ာ့နည္းသြားျပီလို႔ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ဆိုႏိုင္ေပမယ့္ လူေနမွဳစနစ္ နိမ့္က်တဲ့ ေနရာေဒသမ်ားမွာ အခ်ိန္မေရြး ျဖစ္ပြားနိုင္တဲ့ အေနအထား ရွိေနဆဲပါပဲ။
ဘာေၾကာင့္ ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ရတာလဲ
၀မ္းေရာဂါဟာ သိပၸံအမည္အားျဖင့္ Vibrio cholerae လို႔ ေခၚတဲ့ ၀မ္းေရာဂါပိုး ကူးစက္ခံရမွဳေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရတာ ျဖစ္ျပီး မသန္႔ရွင္းတဲ့ အစားအေသာက္၊ ေသာက္သံုးေရ၊ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းမွဳ အားနည္းျခင္း စတာေတြေၾကာင့္ အဓိက ျဖစ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပိုးဟာ အဆိုပါ နည္းလမ္းေတြနဲ႔ လူ႔ကိုယ္ထဲကို ၀င္ေရာက္ျပီးရင္ ေရာဂါေပၚဖို႔ အမ်ားဆံုး ၃ ရက္ကေန ၅ ရက္ေလာက္အထိ ၾကာတတ္ေပမယ့္ ကူးစက္ခံရသူရဲ့ ကိုယ္ခံအားကို လိုက္ျပီး ႏွစ္နာရီအတြင္းေတာင္စျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခ်ိန္တိုအတြင္း လူဦးေရ အမ်ားၾကီးကို ကူးစက္ႏိုင္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတာင္ ဒီပိုး ကိုယ္ထဲေရာက္ခံရတဲ့ လူေလးဦးမွာ သံုးဦးဟာ ေရာဂါလကၡဏာ မေပၚဘဲ သူတို႔ရဲ့ မစင္ကေနတစ္ဆင့္ ေရာဂါပိုးေတြ ပ်ံ႕ႏွ႔ံေစႏိုင္တာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ေစလို႔ ေတာ္ေသးတာေပါ့ ေျပာရမလားပဲ။
ဒါေပမဲ့ အမ်ားသံုး ေရထြက္ပင္ရင္းထဲ မစင္စြန္႔တဲ့ အေလ့အထ ရွိတဲ့(ဥပမာ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္ မ်ားထဲ အိမ္သာလွည့္ေဆာက္ထားတဲ့) အရပ္ေဒသမ်ားမွာ က်ေတာ့ ဒီအခ်က္ေၾကာင့္ လူေပါင္းမ်ားစြာ ပိုမိုလ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္ခံရတတ္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာေတြက ဘာေတြလဲ
အေပၚမွာေျပာခဲ့သလို လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေန႔တည္းမွာ ၀မ္းေပ်ာ့ေပ်ာ့ (သို႔) အရည္၀မ္း သံုးၾကိမ္နဲ႔ အထက္ သြားမယ္၊ အရည္၀မ္း သြားတဲ့ အၾကိမ္အေရအတြက္ အရမ္းစိပ္လာမယ္ဆိုရင္ ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ေနျပီလို႔ ေသခ်ာေပါက္ ေျပာႏိုင္ပါျပီ။ ၀မ္းသြားေတာ့့ ဓာတ္ဆားေတြ ဆံုးရွံဳးသြားတဲ့ အတြက္ ၾကြက္သားေတြ အားနည္းျခင္း (အထူးသျဖင့္ လမ္းေလွ်ာက္ရာတြင္ ႏံုးေခြသြားျခင္းက သိသာသည္)၊ မ်က္လံုးအျမင္ အာရံုမ်ား ေ၀၀ါးျခင္း၊ ေခါင္းမူးျခင္း၊ ရံဖန္ရံခါ ေအာ့အန္ျခင္း စတာေတြ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
အရည္ေတြ အမ်ားၾကီး အခ်ိန္တိုအတြင္းမွာ ဆံုးရွံဳးသြားတဲ့ အတြက္ ေသြးေပါင္ အရမ္းက်သြားျပီး ေခါင္းမူးတာ၊ အျမင္ေတြ ၀ါးကုန္တာ၊ အရမ္းဆိုးရင္ မူးလဲ သတိလစ္တဲ့ အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြ၊ သက္ၾကီးရြယ္အိုေတြမွာ အရည္ဓာတ္ ဆံုးရွံဳးျခင္းရဲ့ လကၡဏာေတြ ပိုမို ျမန္ဆန္ျပင္းထန္တာ ေတြ႔ရပါတယ္။ အရည္နဲ႔ ဓာတ္ဆားေတြ ဆံုးရွံဳးသြားတဲ့ အေနအထားဟာ သတိလစ္ ေမ့ေမ်ာျခင္း၊ တက္ျခင္း၊ တစ္ခဏခ်င္း သိသိသာသာ ပိန္က်သြားျခင္း၊ မ်က္တြင္းက်ျခင္း၊ ငယ္ထိပ္ မပိတ္ေသးတဲ့ ကေလးငယ္ေတြမွာ ငယ္ထိပ္ ခ်ိဳင့္က်သြားျခင္း၊ မွိန္းသြားျခင္း၊ ဗိုက္ၾကြက္သားကို လက္ညွိဳးလက္မႏွင့္ ညွပ္၍ ေဒါင္လိုက္ဆြဲၾကည့္ပါက တင္းတင္းရင္းရင္း မရွိေတာ့ဘဲ ပါးေရတြန္႔သကဲ့သို႔ ရွံဳ႕တြဲေနျခင္း စတာေတြနဲ႔ တြဲဖက္ ျဖစ္ေပၚလာရင္ လူနာဟာ ျပင္းထန္လြန္းေသာ ကိုယ္တြင္း အရည္ဓာတ္ ဆံုးရွံဳးမွဳ (Severe Dehydration) သို႔ ေရာက္ရွိေနျပီလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အထူးစိုးရိမ္ရတဲ့ အေနအထားမွာ ရွိလို႔ နီးစပ္ရာ ေဆးရံုေဆးခန္းကို အျမန္ဆံုး မျဖစ္မေန သြားေရာက္သင့္ပါျပီ။
အိမ္မွာ ေနတဲ့ အခ်ိန္နဲ႔ သြားမယ့္ လမ္းမွာ လူနာကို ဓာတ္ဆားရည္ ၀င္သမွ် တိုက္ေကြ်းေပးဖို႔ လံုး၀မေမ့ပါနဲ႔။ ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားသူ ငါးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ႏွဳန္းဟာ ေသခ်ာေပါက္ Severe Dehydration ၾကံဳရတတ္ေလ့ရွိျပီး အာဟာရ ခ်ိဳ႕တဲ့သူ၊ အျခား ကိုယ္ခံအားက်ေစေသာ ေရာဂါၾကီး တစ္ခုခု (ဥပမာ HIV, TB စသျဖင့္) ရွိသူေတြနဲ႔ အသက္ ၾကီးလြန္း ငယ္လြန္းသူေတြဟာ ျဖစ္ဖို႔ ပိုနီးစပ္တာ ေတြ႔ရွိရပါတယ္။
ဘယ္လို ကုသမလဲ
၀မ္းေရာဂါဟာ တကယ္ျဖစ္လာရင္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းေပမယ့္ ကုသရ လြယ္ကူတဲ့ ေရာဂါတစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အိမ္မွာေတာ့ ကုဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ကုန္ဆံုးသြားတဲ့ အရည္ေတြနဲ႔ ဓာတ္ဆားေတြ ျပန္ျဖည့္ရမယ့္ အျမန္ႏွဳန္းဟာ ပါးစပ္ကေန တိုက္ရင္ မမီႏိုင္ဘဲ အေၾကာကေနတစ္ဆင့္ သြင္းေပးဖို႔ မျဖစ္မေန လိုအပ္လို႔ ၀မ္းေရာဂါမွန္း ေသခ်ာျပီ ဆိုတာနဲ႔ လူနာကို နီးစပ္ရာ ေဆးရံု၊ ေဆးခန္း၊ ေဒသႏၱရ က်န္းမာေရး ဌာန စတာေတြကို အျမန္ဆံုး ပို႔ေဆာင္ေပးရပါမယ္။ ဒါမွသာ လူနာဟာ အသက္ခ်မ္းသာရာ ရဖို႔ စိတ္ခ်ရမွာပါ။
အဲဒီ ေနရာေတြနဲ႔ အရမ္းေ၀းတယ္ ဆိုရင္လည္း ေနအိမ္မွာ၊ သြားေနတုန္း လမ္းမွာ မျဖစ္မေန အရည္မ်ားမ်ား တစ္ခ်ိန္လံုး တိုက္သြားဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ကဖိန္းဓာတ္ပါ၀င္တဲ့ ေဖ်ာ္ရည္ေတြနဲ႔ ဂက္စ္္ပါ၀င္တဲ့ အေအးေတြကလြဲလို႔ အာဟာရ ျပည့္၀ေစတဲ့ အရည္ဆိုရင္ ဘာအရည္မဆို သင့္ေတာ္ပါတယ္။ ေဆးရံုနဲ႔ ေဒသႏၱရ က်န္းမာေရး ဌာနေတြမွာ UNICEF နဲ႔ အျခား အဖြဲ႔အစည္းေတြက ျဖန္႔ေ၀ထားတဲ့ ဓာတ္ဆားထုပ္ေတြ ရရွိႏိုင္ျပီး လိုအပ္တဲ့ ကုသလမ္းညႊန္မွဳကိုပါ ရရွိႏိုင္မွာပါ။
၀မ္းေရာဂါအတြက္ ပံုမွန္မွာ ပဋိဇီ၀ ပိုးသတ္ေဆး မေပးေပမယ့္ အရမ္းေ၀ဒနာျပင္းထန္သူေတြ က်ေတာ့ ေသာက္ဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အူလမ္းေၾကာင္း ပံုမွန္ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္ဖို႔ ေဖာလစ္အက္ဆစ္ ေဆးျပားနဲ႔ Zinc ဓာတ္ျဖည့္ ေဆးျပား မွီ၀ဲေပးဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ေသခ်ာစနစ္တက်သာ ကုသမယ္ဆိုရင္ ၀မ္းေရာဂါဟာ အဖိတ္အစင္ မရွိသေလာက္ နည္းေအာင္ ကုလို႔ ရပါတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြအမ်ားၾကီး ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္လာတာ ေတြ႔ရရင္ ဘာလုပ္မလဲ ၀မ္းေရာဂါ ရုတ္တရက္ ပ်ံ႕ႏွ႔ံမွဳ (Cholera Outbreak) ျဖစ္လာျပီဆိုရင္ မိမိ ကုသမွဳ ခံယူရေရး ျမန္ျမန္လုပ္သင့္သလို သက္ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ဌာနကို မျဖစ္မေန အေၾကာင္းၾကားရပါမယ္။
ျပင္ပေဆးခန္းတစ္ခုခုမွာ လူေတြ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ၀မ္းေရာဂါနဲ႔ လာျပၾကတယ္ ဆိုရင္လည္း ေဆးခန္းရဲ့ ဆရာ၀န္က အေၾကာင္းၾကားဖို႔ တာ၀န္ရွိပါတယ္။ ျပည္သူေတြ အားလံုးကို သိေစခ်င္တာက ၀မ္းေရာဂါဟာ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ အိမ္ထဲမွာ ၾကိတ္ကုလို႔ မလြယ္တဲ့ ေရာဂါမ်ိဳးပါ။ ဒါ့အျပင္ မိမိတစ္အိမ္တည္း မဟုတ္ဘဲ ပတ္၀န္းက်င္ အိမ္တခ်ိဳ႕မွာပါ ျဖစ္လာျပီဆိုရင္ တာ၀န္သိ ျပည္သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ သက္ဆိုင္ရာ ျမိဳ႕နယ္/ေက်းရြာ က်န္းမာေရးဌာနကို မျဖစ္မေန အသိေပး အေၾကာင္းၾကား ရပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ အခ်ိန္မီ စနစ္တက် မတားဆီးရင္ ၀မ္းေရာဂါဟာ အခ်ိန္တိုအတြင္း ကပ္ေရာဂါ အသြင္ ေဆာင္သြားႏိုင္တဲ့၊ အစိုးရရဲ့ က်န္းမာေရးဌာန အဆင့္ဆင့္ကေန လိုအပ္ရင္ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းပါ အေၾကာင္းၾကားသင့္ရင္ ၾကားရမယ့္ ေရာဂါမ်ားထဲက တစ္ခု (One of The Notifiable Diseases) ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။
တကယ္ ျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေရာဂါ ျဖစ္ေနတဲ့ သူေတြကို အခ်ိန္မီ ကုသအသက္ကယ္တဲ့ အလုပ္နဲ႔ ေရာဂါမျပန္႔ေရး အတြက္ ကာကြယ္တားဆီးေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားကို က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ားနဲ႔ အကူအညီ ေပးဖို႔ ေရာက္လာတဲ့ ေစတနာ့၀န္ထမ္း အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက လုပ္ၾကပါလိမ့္မယ္။ ဒီေနရာမွာ လိုအပ္တာ တစ္ခုက လူေတြအားလံုး ေသာက္သံုးေနတဲ့ ေရထြက္ပင္ရင္းမွာ ၀မ္းေရာဂါပိုး ရွိမရွိ စစ္ေဆးျပီး ရွိေနရင္ ပိုးသန္႔စင္ဖို႔၊ ေရသန္႔ေတြ လံုေလာက္စြာ ျဖန္႔ေ၀ဖို႔၊ ေရာဂါဆက္မပ်ံ႕ဖို႔ အေရးၾကီးဆံုး လိုအပ္ခ်က္ ျဖစ္တဲ့ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းေရး၊ လက္သန္႔ရွင္းေရး၊ ေနထိုင္ရာ ပတ္၀န္းက်င္ သန္႔ရွင္းေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ က်န္းမာေရး ပညာေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ျမန္ဆန္ထိေရာက္စြာ လုပ္ႏိုင္ဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။
လူေတြ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ ျဖစ္တဲ့ ၀မ္းေရာဂါဟာ ျမိဳ႕ျပေဒသရဲ့ က်ဴးေက်ာ္ရပ္ကြက္မ်ား၊ ဆင္ေျခဖံုးလူေနမွဳနိမ့္ရာ အပိုင္းမ်ားမွာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေလ့ရွိျပီး မသန္႔ရွင္းတဲ့ ေနရာေတြမွာ ေနတဲ့ လူဦးေရ ျမင့္တက္လာတဲ့ ႏွဳန္းအတိုင္း ႏွစ္စဥ္၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ႏွဳန္းေတြပါ အျပိဳင္ ျမင့္တက္လာတာကို ကမၻာ့က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ရဲ့ စာရင္းဇယားဂရပ္ဖ္ေတြ အရ သိရပါတယ္။
ယေန႔ကမၻာၾကီးမွာ နည္းပညာေၾကာင့္ လူေနမွဳစနစ္ေတြ၊ စီးပြားေရးေတြ ျမင့္တက္လာတယ္ ဆိုေပမယ့္ နိမ့္က်တဲ့ လူေနမွဳအေနအထားမွာ အဓိက ျဖစ္တတ္တဲ့ ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမွဳေတြကေတာ့ ေလ်ာ့က်မသြားဘဲ ကမၻာ့လူဦးေရနဲ႔ အျပိဳင္ တိုးတက္လာလ်က္ ရွိေနတယ္လို႔ WHO က ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆိုပါတယ္။ ၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ကေန ၂၀၀၄ အတြင္း ကထက္စာရင္ ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားမွဳဟာ ၂၀၀၄-၂၀၀၈ ကာလအတြင္းမွာ ၂၄% ေတာင္ တိုးတက္လာပါသတဲ့။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္ တစ္ႏွစ္တည္းမွာကိုပဲ ၅၆ ႏိုင္ငံမွာ ၀မ္းေရာဂါပ်ံ႕ႏွ႔ံျဖစ္ပြားခဲ့ၾကျပီး စာရင္းရွိတင္ပဲ လူေပါင္း ၅၁၄၃ ေသဆံုးေစခဲ့ပါတယ္။
ဒါဟာ စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔ ဒဏ္ခတ္ျခင္း (Sanctions) ခံရေသာႏိုင္ငံမ်ား၊ စာရင္းေကာက္ယူရန္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ အဆင္မေျပေသာ ေဒသမ်ားက စာရင္းေတြ မပါေသးပါဘူး။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ကမၻာၾကီးေပၚမွာ တစ္ႏွစ္ကို ၀မ္းေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးသူဦးေရ ႏွစ္စဥ္ ပ်မ္းမွ် တစ္သိန္းကေန တစ္သိန္းႏွစ္ေသာင္း ရွိပါတယ္လို႔ WHO ရဲ့ စာရင္းဇယားမ်ား အရ သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုေနရာေဒသေတြရဲ့ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေရရရွိမွဳ၊ လူေနမွဳ အဆင့္အတန္းနဲ႔ က်န္းမာေရး အသိ ျမင့္တက္လာဖို႔ မျဖစ္မေန လိုအပ္လ်က္ရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မုန္တိုင္း၊ငလ်င္ စတဲ့ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္ ေတြရဲ့ ေနာက္ကေန အေဖာ္အေပါင္းအျဖစ္ ပါလာတတ္လို႔ ဒီအခ်ိန္မ်ိဳး ေတြမွာလည္း အထူးသတိထား ကာကြယ္ ေဆာင္ရြက္ေပးရပါမယ္။
ဘယ္လို ကာကြယ္ရမလဲ
လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ခ်င္းစီ အတြက္ကေန ပတ္၀န္းက်င္ တစ္ခုလံုးစာအတြက္ ကာကြယ္နည္းေတြ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေသာက္သံုးေရကို ပံုမွန္ရရွိႏိုင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ရပါမယ္။ လိုအပ္ရင္ ေရကို က်ိဳခ်က္ အေအးခံျပီး ေသာက္ရပါမယ္။ တစ္ကိုယ္ရည္သန္႔ရွင္းေရး အထူးသျဖင့္ အစားအေသာက္ေတြ ျပင္ဆင္ခ်ိန္ စားေသာက္ခ်ိန္မွာ လက္သန္႔ရွင္းေရး အထူး အေလးထားရပါမယ္။ ယင္နားစာနဲ႔ ဖုန္မွဳန္႔ေတြ ၀င္ႏိုင္တဲ့ အစာေတြ မစားပါနဲ႔။ အိမ္ထဲက အစားအစာေတြကိုလည္း ယင္မနားေအာင္ ကာကြယ္ႏိုင္ရပါမယ္။ ယင္လံုအိမ္သာ သံုးပါ။
အိမ္သာတက္ျပီးတိုင္း၊ အစာမစားမီ လက္ကို ဆပ္ျပာနဲ႔ ေဆးတဲ့ အက်င့္ကို ေမြးျမဴပါ။ အစစအရာရာ သန္႔ရွင္းေရးကို ဂရုစိုက္ပါ။ ဒီလိုလုပ္လို႔ ေငြဘယ္ေလာက္မွ ပိုကုန္တာလဲ မဟုတ္၊ အလုပ္ပိုရွဳပ္တာလဲ မဟုတ္ပါဘူး။ မိသားစုက်န္းမာေရးအတြက္ လူၾကီးမိဘမ်ားက စလို႔ ကေလးေတြကို အေျခခံ က်န္းမာေရး အသိေတြ သင္ၾကားေပးပါ။ ကိုယ္တိုင္ လိုက္နာျပပါ။ ရပ္ရြာအလိုက္ ပတ္၀န္းက်င္သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို စုေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကပါ။
လူေနမွဳ စနစ္နဲ႔ က်န္းမာေရး အသိနိမ့္လို႔ ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္သလို ဒီလို ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာလို႔ တိုင္းျပည္ထူေထာင္ေရးမွာ လူ႔စြမ္းအားအရင္းအျမစ္ေတြ ေလ်ာ့က်သလို ေရရွည္မွာ တိုင္းျပည္ဘ႑ာ ပိုမို ထိခုိက္ကုန္လို႔ တစ္ဖန္ ျပန္ျပီး တိုင္းျပည္နိမ့္က် ထိခိုက္မွဳ သံသရာလည္ေနတာကို ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္ဆတိုးေစေသာ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုး (Double Burden of Diseases) လို႔ေခၚပါတယ္။ ယေန႔ေခတ္မွာ ဖြ႔ံျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြကေန ဖြံ႔ျဖိဳးျပီးႏိုင္ငံအျဖစ္ကို ကူးေျပာင္းေနၾကျပီ ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံမ်ားဟာ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရး ပညာေရး၊ စီးပြားေရးနဲ႔ တန္းတူ အထူးအေလးထား ျမွင့္တင္ကာ ၀န္ထုပ္၀န္ပိုးႏွစ္ဆ မျဖစ္ေအာင္ ပါးနပ္စြာ ေရွာင္ရွားသြားႏိုင္တာ အတုယူစရာပါပဲ။
၀မ္းေရာဂါအတြက္ ကာကြယ္ေဆး ရွိလား
ရွိပါတယ္။ တကယ္၀မ္းေရာဂါ အသည္းအသန္ ျဖစ္ေနတဲ့ ေဒသေတြမွာ ကပ္ေရာဂါအျဖစ္ ပ်ံ႕ပြားမသြားေရး တားဆီးရန္ WHO က အသိအမွတ္ျပဳထားတဲ့ ကာကြယ္ေဆး ႏွစ္မ်ိဳးကို တိုက္ေကြ်းႏိုင္ေပမယ့္ ပံုမွန္မွာ လူတိုင္းေစ့ တိုက္ေကြ်းႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ Dukoral နဲ႔ Shanchol ဆိုတဲ့ ကာကြယ္ေဆးႏွစ္မ်ိဳးဟာ ႏွစ္ၾကိမ္ တိုက္ေကြ်းလိုက္ရင္ ၀မ္းေရာဂါကေန ၈၅-၉၀% ေလာက္ အကာအကြယ္ ေပးႏိုင္ေပမယ့္ ဒီကာကြယ္ ေဆးေတြကို ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းေရး၊ သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္သံုးေရရရွိေရး ဆိုတဲ့ လူေနမွဳ စနစ္ ျမွင့္တင္ေရးေတြေလာက္ မထိေရာက္၊ စိတ္မခ်ရတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ mmDailyNews ပရိသတ္မ်ားနဲ႔ ျမန္မာျပည္သူမ်ား အေနျဖင့္ အစာ၊ေရ၊ ပတ္၀န္းက်င္၊ တစ္ကိုယ္ရည္ သန္႔ရွင္းေရးမ်ားျဖင့္ ေႏြရာသီ၀မ္းေရာဂါ ျဖစ္ပြားတတ္မွဳကို ကာကြယ္ႏိုင္ၾကပါေစလို႔ ဆႏၵျပဳလိုက္ပါတယ္။
က်င္းထံုႏွင့္ Baby Care ျခင္ေဆးေခြမ်ားကို ္ပိတ္သိမ္း
ထြန္းညွိထားလွ်င္ ျခင္မ်ား ျပဳတ္က်ေသဆံုးသည္ကို ေတြ႔ရသျဖင့္ ေစ်းကြက္အတြင္း လူၾကိဳက္မ်ားေနေသာ တရုတ္ႏိုင္ငံလုပ္ က်င္းထံုျခင္ေဆးေခြႏွင့္ Baby Care ျခင္ေဆးေခြမ်ားတြင္ အဆိပ္အာနိသင္ရွိေသာ ဓာတုပစၥည္းမ်ား ခြင့္ျပဳထားသည္ထက္ ပိုမိုပါ၀င္ေနသည္ကို စစ္ေဆးေတြ႔ရွိရသျဖင့္ တားျမစ္ ပိတ္သိမ္းလိုက္ေၾကာင္း သတင္းရရွိသည္။
အဆိပ္ဓာတ္ ပါ၀င္မွဳ မ်ားေသာေၾကာင့္ ျခင္မ်ားကို က်ေသေစျပီး လူၾကိဳက္မ်ားေနေသာေၾကာင့္ ေစ်းကြက္မွ လိုက္လံသိမ္းဆည္းေနရေၾကာင္း က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနမွ တာ၀န္ရွိသူတစ္ဦးက ေျပာၾကားခဲ့သည္။ အဆိုပါျခင္ေဆးေခြသည္ အျခားျခင္ေဆးေခြမ်ားထက္ ပန္းနာရင္ၾကပ္ႏွင့္ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ားအေပၚ ပိုဆိုးေစေသာ သက္ေရာက္မွဳ ရွိေစႏိုင္ျပီး ကေလးသူငယ္မ်ားအနီး ထြန္းရန္ လံုး၀မသင့္ေတာ္ေၾကာင္း ၄င္းက ဆက္လက္ ေျပာၾကားသြားသည္။
*******************************************
ေလခ်ဥ္တက္ျခင္း ကင္းေဝးေစရန္
တခ်ဳိ႕လူေတြဟာ လူၾကားထဲမွာ "ေအ့…ေအ့"ဆိုၿပီး ေလခ်ဥ္တက္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေလခ်ဥ္တက္လိုက္မွ ေလပြေလထျခင္းနဲ႔ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း သက္သာသြား တတ္တာေၾကာင့္ ေနသာထုိင္သာ ရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကတာပါ။
ေလခ်ဥ္တက္ရတာဟာ စိတ္အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ရတဲ့အတြက္ သူတို႔ဟာ သူမ်ားထက္ ေလအမ်ားႀကီးရွိတယ္လို႔ တခ်ဳိ႕က ယံုၾကည္ေနၾကပါတယ္။ လူ႔ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ေလေတြ ရွိတတ္ေပမယ့္ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ေလပြျခင္းနဲ႔ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္းကို ျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။
ဒါဟာ ေန႔စဥ္စားေသာက္ေနထိုင္တဲ့ ဘဝေနထုိင္မႈပံုစံနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ ေလခ်ဥ္တက္ျခင္း ကင္းေဝးေစဖုိ႔ သိသင့္တဲ့အခ်က္ေတြကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ ပါတယ္။
၁။ ေလထေစေသာ အစားအေသာက္ကို ေလွ်ာ့စားပါ
ေလထေစတဲ့အစားအေသာက္ေတြက ပဲအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ပန္းေဂၚဖီစိမ္း၊ ေဂၚဖီထုပ္၊ ၾကက္သြန္နီ၊ ေရကညြတ္တို႔လို ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ၊ သစ္ေတာ္သီး၊ ပန္းသီးတို႔လို အသီးအႏွံေတြ၊ ဖြဲႏုနဲ႔ ဂ်ဳံတို႔လို ေကာက္ႏွံေတြ၊ အခ်ဳိရည္ေတြ၊ ဒိန္ခ်ဥ္နဲ႔ ေရခဲမုန္႔တုိ႔လို ႏို႔နဲ႔ႏို႔ထြက္ပစၥည္းေတြ၊ ေပါင္မုန္႔၊ ေကြကာစတဲ့ လက္တို႔စ္သၾကားပါတဲ့ အဆင္သင့္မုန္႔ေတြနဲ႔ သၾကားမပါတဲ့ ခ်ဳိခ်ဥ္ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီအစားအေသာက္အမ်ားစုမွာ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္တဲ့ အာဟာရဓာတ္ေတြလည္း ပါဝင္ေနတဲ့အတြက္ "တန္ေဆး၊လြန္ေဘး" ဆုိသလို အသင့္အတင့္သာ စားဖုိ႔ အႀကံျပဳခ်င္ပါတယ္။
၂။ ႐ိုး႐ုိးေရ၊ စြပ္ျပဳတ္ႏွင့္ အျမႇဳပ္မထေသာ အရည္သာေသာက္ပါ
ေဆာ္ဒါ၊ ဘီယာတို႔လို ေလထေစတဲ့ အရည္ေတြကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ပါ။
၃။ မ်ဳိခ်ေသာ ေလပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ပါ
ကၽြန္မတို႔ဟာ ေန႔စဥ္ေနထိုင္စားေသာက္မႈကေန ေလကို မသိမသာမ်ဳိခ်မိေနတတ္ၾကပါတယ္။ ေလမ်ဳိခ်ႏိုင္မႈကေန ကာကြယ္ႏုိင္ေအာင္ -
• အစာကို ျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေၾကညက္ေအာင္ ဝါးစားပါ။ ဒါဟာ အစာစားရင္း ေလမ်ဳိခ်ႏိုင္တဲ့ ပမာဏကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္။
• မာတဲ့သၾကားလံုးေတြကိုမစားပါနဲ႔။ ေဆးလိပ္မေသာက္သင့္ပါ။
• သင္ဟာ သြားတုတပ္ထားရင္ သြားတုေတြၿမဲေနေအာင္ သြားဆရာဝန္နဲ႔ ေတြ႕ဆံုပါ။
၄။ အစားအေသာက္ ဒိုင္ယာရီထားရွိပါ
သင္ေန႔စဥ္စားတဲ့ အစားအေသာက္ကို ေရးမွတ္ထားရင္ သင့္ကို အမ်ားဆံုးေလထေစတဲ့ အစားအေသာက္ကို သိလာရမွာပါ။ အဲဒီအစားအေသာက္ကို ေရွာင္ၾကဥ္လုိက္တာနဲ႔ လူၾကားထဲမွာ ေလခ်ဥ္တက္ရတဲ့ အႏၲရာယ္ ကင္းေဝးသြားပါလိမ့္မယ္။
အထက္မွာ ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ နည္းလမ္းေတြကို လုိက္နာၿပီးတာေတာင္ ေလထၿပီး ေလခ်ဥ္တက္ျခင္း၊ ဗိုက္ေအာင့္ျခင္းေတြ ခံစားေနရတုန္းပဲဆိုရင္ေတာ့ ဆရာဝန္နဲ႔ တုိင္ပင္သင့္ပါတယ္။
Tip!
• လူတိုင္းရဲ႕ အစာေျခစနစ္မွာ ေလ (Gas) ရွိပါတယ္။
• ေန႔စဥ္ေနထုိင္စားေသာက္မႈကေန ေလကို အမွတ္မဲ့ မ်ဳိခ်မိေနႏိုင္သလို ေလကို မသိမသာ ထုတ္ပစ္တတ္တာမ်ဳိးလည္း ရွိပါတယ္။
• ေလပမာဏ ေလ်ာ့က်ေအာင္ ေလထေစတဲ့ အစားအေသာက္ေရွာင္ျခင္းနဲ႔ ေလကို မ်ဳိခ်တဲ့ ပမာဏ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းဆိုတဲ့ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကို လုိက္နာသင့္ပါတယ္။
Ref : Good Health
No comments:
Post a Comment