ရီစတရိမ့္(န္)
ရီစတရိမ့္(န္) ( RESTRAINT ) ဆိုသည္မွာ အဂၤလိပ္ေ၀ါဟာရ တစ္ခုျဖစ္ျပီး အနီးစပ္ဆံုးအားျဖင့္ တစ္စံုတစ္ေယာက္ေသာသူသည္ သက္ေရာက္မႈမ်ားကို စိတ္လႈပ္ရွားမႈမ်ား (ေဒါသ ) မရွိဘဲ ေအးခ်မ္း ေသာ နည္းျဖင့္ တံု႕ျပန္သက္ေရာက္သည္ကို ဆိုလိုသည္။ ယင္းစကားလံုး တစ္လံုးတည္းနွင့္ပင္ ထိမ္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း၊ ဆင္ျခင္ျခင္း၊ ထိမ္းခ်ဳပ္မႈေအာက္တြင္ရွိျခင္း၊ ေအးခ်မ္းျခင္း၊ ကန္႕သတ္ ျခင္း၊ စိတ္လႈပ္ရွားမႈမ်ား (ေဒါသ) ကင္းျခင္း၊ သည္းခံျခင္း၊ တည္ျငိမ္ျခင္း စေသာ အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ အႏွစ္သာရတို႕ သက္၀င္သည္။
စာေရးသူသည္ ယင္းစကားလံုးကို ေဆာင္းပါး၏ ေခါင္းစဥ္အျဖစ္ သံုးျခင္းအားျဖင့္ အထက္ပါ ဆိုလိုသည္မ်ားကို ေဖၚျပျပီးသကဲ့သို႕ ျဖစ္သည္။ ယေန႕ တိုင္းျပည္၏ အေနာက္ဖက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ တြင္ ျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡၾကီးအတြက္ ယင္းစကားလံုး၏ အႏွစ္သာရ အဓိပၸါယ္မ်ားသည္ လြန္စြာ အေရးပါေပသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ယင္းပဋိပကၡၾကီး အျမန္ဆံုး ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားေစရန္ ဘက္အသီးသီးတို႕မွ ပါ၀င္ပတ္သက္ေနသူမ်ားအားလံုးကို စာေရးသူမွ ဤစကားလံုး ရီစတရိန္႕(န္) ျဖင့္ ေမတၱာရပ္ခံ အပ္ပါသည္။
ပါ၀င္ပါတ္သက္္ေနသူ မ်ားသည္ မိမိဘက္အလိုက္ သက္ဆိုင္ေသာ အခ်က္မ်ားကို ထိမ္းသိမ္း လိုက္နာ သင့္ေပသည္။ ယင္းစကားလံုး၏ အႏွစ္သာရမ်ားအတိုင္း လိုက္နာၾကရန္ လိုအပ္ပါသည္။ သို႕မွသာ ဤပဋိပကၡ ခ်ဳပ္ျငိမ္းျပီး တိုင္းျပည္ ျငိမ္းခ်မ္းမည္။ ျငိမ္းခ်မ္းမွ တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးမည္။
ဘက္အသီးသီးမွ ပတ္သက္သူမ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္ ထိေတြ႕ ပတ္သက္သူမ်ားနွင့္ တစ္ဆင့္ ပတ္သက္သူမ်ားဟူ၍ ရွိေပသည္။ အေျခခံအားျဖင့္ ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ရွိေသာ ဘာသာကြဲ၊ လူမ်ိဳးကြဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကီး 2 စု ၏ ထိပ္တိုက္ေတြ႕ဆံုေသာ ပဋိပကၡၾကီး ျဖစ္သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေဒသခံ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားအုပ္စုနွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤ ါလီ လူမ်ိဳးမ်ား အုပ္စု တို႕ ျဖစ္သည္။ ယင္းအုပ္စု ၾကီး 2 စု အျပင္ ပဋိပကၡကို တားဆီးႏိုင္ရန္ ကူညီေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ႏွင့္ ေျပလည္ခ်ဳပ္ျငိမ္းသြားေစရန္ ျဖန္ေျဖ ေဖးမေသာ အျခား အုပ္စု ၾကီး 1 စု အပါအ၀င္အဆိုပါ အုပ္စုၾကီး 3 စု ရွိေပသည္။
I. ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ေဒသခံ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ား ပါ၀င္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အုပ္စု။
ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားကို ေစာင့္ထိန္းလိုက္နာၾကရန္ ေမတၱာရပ္ခံအပ္ပါသည္။
(၁) ေမတၱာ တရားကို အေျခခံေသာ ဗုဒၶ၏ ေအးျမေသာ အဆံုးအမမ်ားကို လိုက္နာၾကပါရန္။
(၂) ဆရာေတာ္ၾကီးမ်ား၊ ဆရာသမားမ်ား၊ လူၾကီးသူမမ်ား၏ ဆံုးမ စကားမ်ားကို နားေထာင္ၾကရန္။
(၃) ဗုဒၶဘာသာ၏ သမိုင္းတြင္ ဘာသာေရးစစ္ပြဲမ်ား မရွိခဲ့သည့္ အစဥ္အလာကို ထိမ္းသိမ္းရန္။
(၄) မိုက္ရူးရဲဆန္ေသာ တံု႕ျပန္မႈမ်ားထက္ တည္ျငိမ္၍ သတၱိရွိေသာ စိတ္ဓါတ္မ်ား ျဖင့္ တံု႕ျပန္ရန္။
(၅) လူသားမဆန္ေသာ လုပ္ရပ္မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္။
(၆) ဥပေဒ ေဘာင္အတြင္းမွသာ တံု႕ျပန္ေဆာင္ရြက္ၾကရန္။
(၇) ရိုင္းျပေသာ၊ ရင့္သီးေသာ စကားအသံုးအႏႈံးမ်ားကို အင္တာနက္ စာမ်က္ႏွာမ်ား၊ လက္ကမ္း
စာေစာင္မ်ား ႏွင့္ သတင္းမီဒီယာမ်ားတြင္ အသံုးမျပဳၾကပါရန္။
(၈) ႏိုင္ငံေတာ္၏ အေျခခံ အခြင့္အေရးျဖစ္သည့္ လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ခြင့္ကို ေလးစားၾကရန္။
(၉) အျခားသူမ်ား၏ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္မႈမ်ား၊ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာမ်ားကိုလည္း ေလးစားၾကရန္။
(၁၀) မိမိလူမ်ိဳး မိမိဘာသာတရားကို ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေရရွည္တည္တံ့မည့္ ေျမွာ္ျမင္မႈမ်ားႏွင့္
တည္ေဆာက္ၾကရန္။
(၁၁) ႏိုင္ငံေတာ္ တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးမႈကို ထိခိုက္ေစႏိုင္သည့္ အေမွာင့္ပေယာဂ အဖ်က္သမားတို႕၏
မမွန္မကန္ လမ္းကို ပရိယာယ္ ၾကြယ္၀စြာျဖင့္ ေရွာင္တိမ္းႏိုင္ၾကရန္။
(၁၂) လူမ်ိဳးေရး၊ ဘာသာေရး ႏွိပ္ကြပ္မႈမ်ား မျဖစ္ေပၚေအာင္ တားဆီးၾကရန္။
(၁၃) မိမိတို႕ဘာသာ လူမ်ိဳး အမ်ားစု ရွိသည့္ ေနရာ ကြက္ကြက္ အတြက္သာ မစဥ္းစားဘဲ မိမိလူမ်ိဳး၊
ဘာသာ၀င္ မ်ား အနည္းစု ျဖစ္ေနသည့္ ေနရာမ်ားအတြက္ပါ စဥ္းစားေဆာင္ရြက္ ပါရန္။
(၁၄) မိမိတို႕ကို ႏွိပ္ကြပ္သူ၊ အႏိုင္က်င့္သည့္ လူမ်ိဳးမ်ားဟု ယူဆႏိုင္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ားကို
ေရွာင္ၾကဥ္ၾကျပီး သတၱိေျပာင္ေျမာက္သည့္ မိမိဘာသာ၊ လူမ်ိဳးကို ခုခံ ကာကြယ္သူမ်ား
ျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳးစားေဆာင္ရြက္ၾကရန္။
(၁၅) မိမိတို႕ ကိုယ္ကို စီးပြားေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈေရး အရ ေအာင္ျမင္ေတာင့္တင္းသူမ်ားျဖစ္ရန္
ၾကိဳးပမ္းၾကရန္။
(၁၆) ယခု မ်ိဳးဆက္မ်ား အတြက္သာ မဟုတ္ဘဲ ေနာင္လာမည့္ မ်ိဳးဆက္မ်ား ကို ဒုကၡတြင္းထဲ က်န္ရစ္ မည့္ အေရးကို ကာကြယ္ ၾကိဳးပမ္းၾကရန္။
(၁၇) ျငိမ္းခ်မ္းေသာ၊ သာယာေသာ၊ လံုျခံဳေသာ၊ ေအးခ်မ္းေသာ လူမ်ိဳး၊ ဘာသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း
အျဖစ္ ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ တို႕ ျဖစ္ေပသည္။
II. အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ဘဂၤ ါလီလူမ်ိဳးမ်ား ပါ၀င္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအုပ္စု။
ယင္းအုပ္စု၏ ပုဂၢိဳလ္မ်ားသည္ ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားကို ေလးစား လိုက္နာ ၾကရန္ ေမတၱာ ရပ္ခံ အပ္ပါသည္။
(၁) အလႅာအရွင္ျမတ္၊ တမန္ေတာ္ မိုဟာမက္တို႕၏ ေမတၱာတရားကို အေျခခံေသာ အဆံုးအမ မ်ားအတိုင္း ေနထိုင္ရန္၊ ကုရ္အာန္ က်မ္းျမတ္လာ တရားေတာ္မ်ားႏွင့္ အညီ ေနထိုင္ ျပဳမူသြားရန္။
(၂) ဗလီဆရာမ်ား၊ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္မ်ား၊ ေမာ္လ၀ီဆရာမ်ား၏ ၾသ၀ါဒမ်ားကို နားေထာင္ရန္။
(၃) ႏိုင္ငံတြင္း ရွိႏွင့္ျပီးေသာ အျခားဘာသာ၊ လူမ်ိဳးတို႕၏ ဓေလ့ထံုးတမ္းအစဥ္အလာမ်ားႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာမ်ားကို ေလးစားရန္။
(၄) မိမိတို႕ ၏ တည္ရွိခြင့္ကို ႏိုင္ငံေတာ္၏ တည္ဆဲ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွသာ ၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ၾကရန္။
(၅) ႏိုင္ငံေတာ္က ခြင့္ျပဳထားေသာ အေျခခံ အခြင့္အေရးမ်ားျဖစ္သည့္ လြတ္လပ္စြာ ယံုၾကည္ ကိုးကြယ္ခြင့္၊ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္မ်ားရွိသည့္အတိုင္း လိုက္နာ က်င့္သံုးရန္။
(၆) မိမိဘာသာ မိမိ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာမ်ားကိုသာ ေရွ႕တန္းတင္ျပီး အျခားသူမ်ား၏ ဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈ အစဥ္အလာမ်ားကို လ်စ္လွ်ဳရွဴ႕သည့္ သေဘာမ်ိဳး မသက္ေရာက္ရန္။
(၇) ဘာသာေရးကို ခုတံုးလုပ္ျပီး ႏိုင္ငံေရး အျမတ္ထုတ္မႈမ်ား၊ လူမ်ိဳးေရး အျမတ္ထုတ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္သည္ဟု သံသယ ျဖစ္မည့္ ကိစၥမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္။
(၈) အေျခခံ လူ႕အခြင့္အေရး၊ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးမ်ားကို ဥပေဒ ေဘာင္အတြင္းမွသာ လႈပ္္ရွား ေတာင္းဆိုၾကရန္၊ အျခား မရိုးသားေသာ အၾကံအစည္မ်ားျဖင့္ မေတာင္းဆိုမိေစရန္။
(၉) ႏိုင္ငံျပင္ပရွိ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားအား ႏိုင္ငံတြင္း ဘာသာေရး ႏွိပ္ကြပ္မႈမ်ား မရွိသည္ကို ရွင္းလင္းတင္ျပရန္။
(၁၀) ဘဂၤ ါလီလူမ်ိဳးမဟုတ္ေသာ အျခား အစၥလာမ္ဘာသာ ကိုးကြယ္သည့္ သူမ်ားမွလည္း ႏိုင္ငံ တြင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အျခားဘာသာ လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ယွဥ္တြဲေနထိုင္ ခဲ့ၾကသည္ တို႕ကို ရွင္းလင္းတင္ျပရန္။
(၁၁) အၾကမ္းဖက္ လုပ္ရပ္မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ၾကရန္၊ ျပည္တြင္းျပည္ပ မည္သည့္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕ အစည္းႏွင့္မဆို မပူးေပါင္းရန္။
(၁၂) ပဋိပကၡ မ်ားကို ျငိမ္းခ်မ္းေသာ နည္းလမ္းျဖင့္ ေျဖရွင္းရန္၊ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွ ေဆာင္ရြက္ရန္။
(၁၃) ဤႏိုင္ငံတြင္ ဗုဒၶဘာသာ ယဥ္ေက်းမႈသည္ ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ခ်ီ၍ ခိုင္ခန္႕တည္ရွိေနမႈကို အသိအမွတ္ျပဳရန္၊ ေလးစားရန္။
(၁၄) ႏိုင္ငံတြင္း ျပႆနာဟု ရႈျမင္ျပီး ႏိုင္ငံ၏ အက်ိဳးစီးပြား ကို ထိခိုက္ဆံုးရံႈးမႈမ်ား မျဖစ္ေအာင္ တားဆီးရန္။
(၁၅) အျငင္းပြားဖြယ္ ျဖစ္ေနေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ေရတို ေရရွည္ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ျပီး စနစ္တက် ေဖၚထုတ္၍ ရွင္းလင္းတင္ျပသြားႏိုင္ရန္ တို႕ ျဖစ္ပါသည္။
III. ၾကား၀င္ ျဖန္ေျဖ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သူမ်ား ပါ၀င္ေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအုပ္စု။
ယင္းအုပ္စုတြင္ အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ျပည္တြင္း ျပည္ပ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားဟု ခြဲျခားႏိုင္သည္။
ျပည္တြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ အစိုးရႏွင့္ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားဟု ခြဲျခား ႏိုင္သည္။
1) ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ။
ျပည္တြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ အာဏာကို ရယူထားေသာ ႏိုင္ငံေတာ္ အစုိးရသည္ တာ၀န္အရွိဆံုး၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အရွိဆံုးႏွင့္ တရား၀င္ ပဋိပကၡ ေျဖရွင္းခြင့္ရွိေသာ အေရးၾကီးဆံုး အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရ၏ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ လုပ္ရပ္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ေသေရးရွင္ေရး တမွ် အေရးၾကီးသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရဟု ဆိုရာတြင္ ျပည္ေထာင္စု အဆင့္မွသည္ ေက်းရြာ / ရပ္ကြက္ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ႕ အဆင့္ဆင့္ထိ အက်ံဳး၀င္ေလသည္။ ဤမွ် အေရးၾကီးေသာ အဖြဲ႕အစည္းၾကီးျဖစ္သည့္အတြက္ အရာရာကို ခ်င့္ခ်င့္ခ်ိန္ခ်ိန္ျဖင့္ ကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းရန္ လိုေပသည္။ ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားကို သတိျပဳ ေဆာင္ရြက္သင့္ေၾကာင္း အၾကံျပဳ တင္ျပအပ္ပါသည္။
(၁) ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ ႏိုင္ငံတြင္းရွိ မည္သည့္ ႏိုင္ငံသားကို မဆို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ရန္ တာ၀န္ရွိသည္။ မိမိ၏ မူလဘာသာ၊ လူမ်ိဳးဆိုသည္ကို ထည့္သြင္းမစဥ္းစားဘဲ ဆိုလိုသည္မွာ ဘက္မလိုက္ဘဲ မည္သည့္ဘာသာ၀င္ကို မဆို၊ လူမ်ိဳးကိုမဆို ကာကြယ္ရမည္။
(၂) ဤႏိုင္ငံတြင္း တရား၀င္ ေရာက္ရွိေနေသာ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားကိုလည္း ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ ရမည္။ လံုျခံဳမႈကို တာ၀န္ယူရမည္။
(၃) တရားမ၀င္ ေရာက္ရွိေနသည့္ သူမ်ားကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းမ်ား၊ ဥပေဒမ်ား၊ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား၊ ဒီမိုကေရစီအခြင့္အေရးမ်ား ေဘာင္အတြင္းမွသာ စီမံေဆာင္ရြက္ သင့္သည္။ လံုျခံဳမႈႏွင့္ အသက္အႏၱရာယ္ကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ရမည္။
(၄) ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ ဘက္လိုက္သည္ဟု ယူဆႏုိင္ဖြယ္ရွိေသာ အျပဳအမူ၊ အေျပာအဆို၊ အေရးအသား၊ မိန္႕ခြန္းမ်ား၊ အမိန္႕မ်ားကို မျပဳလုပ္သင့္ေပ။ ပဋိပကၡျဖစ္ေနေသာ အုပ္စု အားလံုးမွ ဘက္မလိုက္ေသာ၊ သမာသမတ္က်ေသာ၊ မွ်တေသာ အဖြဲ႕အစည္းဟု ေလးစား ယံုၾကည္ အားကိုးလာေအာင္ ၾကိဳးစားေဆာင္ရြက္သင့္ေပသည္။
(၅) ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ ပဋိပကၡမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရာတြင္ သံသယ မပြားႏိုင္ေအာင္၊ အျငင္းမပြားႏိုင္ေအာင္၊ ထင္သာျမင္သာျဖစ္ေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္သင့္သည္။
(၆) ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ ျဖစ္တည္ေနေသာ သတင္းမ်ားကို ျပည္တြင္း ျပည္ပ အရပ္ရပ္မွ သိရွိႏိုင္ရန္ အျပည့္အ၀ ထုတ္လႊင့္ႏိုင္ရမည္။
(၇) ႏိုင္ငံေတာ္၏ လံုျခံဳမႈကို ထိခိုက္ႏိုင္သည့္ လွ်ိဳ႕၀ွက္သတင္းမ်ားမွ လြဲ၍ ျပည္တြင္းမီဒီယာမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ေဖၚထုတ္တင္ျပခြင့္ေပးရမည္။ ႏိုင္ငံပိုင္ မီဒီယာမ်ားမွလည္း တရား၀င္ ထုတ္လႊင့္ ႏိုင္ရမည္။
(၈) မမွန္မကန္ ဖန္တီးလုပ္ၾကံေသာ သတင္းမ်ား၊ သတင္းမွားမ်ားကိုလည္း ႏိုင္ငံပိုင္ မီဒီယာမ်ား အဖြဲ႕အစည္း မ်ားမွ အခ်ိန္ႏွင့္ တစ္ေျပးညီ တရား၀င္ ျပန္လည္ ေျဖရွင္းႏိုင္ရမည္။
(၉) ႏိူင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ား၊ ေဒသတြင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕ အစည္းမ်ား၊ ကမာၻ႕အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ႏွင့္ ထိေတြ႕မႈရွိရမည္။ ပဋိပကၡကို ေျဖရွင္းတားဆီးရာတြင္ အျပဳသေဘာ ေဆာင္သည့္ လုပ္ရပ္မ်ားတို႕ ပူးတြဲေဆာင္ရြက္ႏိုင္ရမည္။
(၁၀) မိမိတို႕၏ ရိုးသားမႈ၊ မွန္ကန္မႈ၊ မွ်တမႈတို႕ကို ေဖၚထုတ္ျပသႏိုင္ရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပရွိ ႏိုင္ငံ တကာမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား အဖြဲ႕အစည္းမ်ားကို အခင္းျဖစ္ပြားသည့္ ေျမျပင္၊ ေရျပင္ သို႕ ေလ့လာ မႈမ်ား၊ စစ္ေဆးမႈ မ်ား ျပဳလုပ္ရန္ ခြင့္ျပဳႏိုင္ရမည္။ ဖိတ္ေခၚ ရွင္းလင္းမႈမ်ိဳး ျပဳလုပ္သင့္သည္။
(၁၁) ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ ျပႆနာမ်ားကို ေျဖရွင္းရာတြင္ ေရတို ေရရွည္ စီမံရမည့္ ျပသနာမ်ားကို ခြဲထုတ္ႏိုင္စြမ္းရွိရမည္။ ေရတို ျပႆနာမ်ားကို အေရးတၾကီး လတ္တေလာ ေျဖရွင္းႏိုင္ရမည္။ ေရရွည္ ျပႆနာမ်ားကို အခ်ိန္ယူျပီး စနစ္တက် ေျဖရွင္းႏိုင္ရမည္။ တည္ျငိမ္ စြာ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရမည္။ ေလ့လာ ဆန္းစစ္ႏိုင္ရမည္။ ဆႏၵ ေစာျပီး ေရရွည္ေျဖရွင္း ရမည့္ ျပႆနာမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည္မ်ားကို ေဆြးေႏြး မႈမ်ား၊ ေျပာဆို မႈမ်ား၊ ေရးသားမႈမ်ား၊ ေၾကာ္ျငာမႈမ်ား မျပဳလုပ္သင့္ေပ။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားကို လြယ္လင့္တကူ မခ်မွတ္ သင့္ေပ။ အခ်ိန္ယူသင့္ေပသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ အမ်ားၾကိဳက္ ႏိုင္ငံေရး လုပ္ေဆာင္မႈ မ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။
(၁၂) ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ ေရတို ေျဖရွင္းရမည့္ ကိစၥမ်ားကို ေႏွာင့္ေႏွးမႈ မရွိေစဘဲ ေျဖရွင္း ႏိုင္ရမည္။ ေရရွည္ ေျဖရွင္းရမည့္ ကိစၥမ်ားကို လည္း ဆႏၵေစာ၍ ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ျခင္း မျပဳလုပ္ သင့္ေပ။
(၁၃) မိမိတို႕၏ အျပဳသေဘာေဆာင္သည့္ အာဏာ၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္မ်ားသည္ ေအာက္ေျခအဆင့္ဆင့္ထိ သက္ေရာက္ ႏိုင္ရမည္။ သက္ေရာက္မႈ ရွိမရွိ ျပန္လည္ ဆန္းစစ္သင့္ေပသည္။
(၁၄) ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ ျပည္သူ႕အစိုးရျဖစ္သည့္ႏွင့္ ေလ်ာ္ညီစြာ ျပည္သူအမ်ား၏ ဒုကၡ အေပါင္း ကို ေျဖေလွ်ာ့ ႏိုင္ေစရန္ မိမိအစိုးရ ကိုယ္တုိင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ အစိုးရမွ တာ၀န္ေပးအပ္မည့္ အၾကံေပး ေကာ္မတီမ်ား၊ ေကာ္မရွင္မ်ားကို ဖြဲ႕စည္းျပီး အျမန္ဆံုး တာ၀န္ေပး ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။ ယင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ လႊတ္ေတာ္ႏွင့္ လႊတ္ေတာ္ ျပင္ပမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ ပဋိပကၡကို ျငိမ္းခ်မ္းေစလိုေသာ ေစတနာ အမွန္ရွိသူမ်ား၊ ဘာသာေရး ဘက္လိုက္မႈ လူမ်ိဳးေရး ဘက္လိုက္မႈကင္းကာ သမာသမတ္က်ေသာ ေတြးေခၚေျမွာ္ျမင္မႈ ရွိေသာ ဤ ပဋိပကၡကို အေျခခံ က်က်၊ တစ္ကယ့္အရွိအတိုင္း ေလ့လာထားေသာ ဘာသာ ေပါင္းစံုမွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းသင့္သည္။ အျမန္ဆံုး တာ၀န္ေပးသင့္သည္။
(၁၅) အေရးၾကီးဆံုးေသာ အခ်က္မွာ ႏိုင္ငံေတာ္ အစိုးရသည္ ႏိုင္ငံေတာ္ႏွင့္ ျပည္သူအတြက္ အတိမ္း အေစာင္းမခံေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ အမ်ိဳးသားေရး ကိစၥမ်ားတြင္ စီးပြားေရး စနစ္ တြင္ က်င့္သံုးခဲ့ေသာ Crony စီးပြားေရးကဲ့သို႕ ႏိုင္ငံေရး Crony မ်ား မပါ၀င္ဖို႕ လိုအပ္ပါသည္။ ယင္းအၾကံေပး ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္မ်ားတြင္ ''လက္သင့္ရာ စားေတာ္ေခၚ'' ဟုေခၚေသာ ႏိုင္ငံေရး Crony မ်ား မပါ၀င္ဖို႕ လိုအပ္ပါသည္။ ထင္ေပၚလွ်င္ စင္ေတာ္က ေကာက္သူမ်ား ျဖစ္ရမည္။ ျပည္သူ႕အက်ိဳးကို တစ္ကယ္ လိုလားေသာသူမ်ား ျဖစ္သင့္ေပသည္။
2. အစိုးရ မဟုတ္သည့္ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ( INGO + NGO )၊
ျပည္တြင္းရွိ ႏိုင္ငံသားမ်ားက မိမိတို႕ ယံုၾကည္ရာအတိုင္း ဖြဲ႕စည္းထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ေဖာင္ေဒးရွင္းမ်ား၊ လူ႕အခြင့္အေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ ႏိုင္ငံတကာတြင္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားမွ ျပည္တြင္း အဖြဲ႕ခြဲမ်ား၊ ကုလသမဂၢ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ၏ ဌာေန အဖြဲ႕မ်ားဟူ ၍ ျဖစ္ပါသည္။
ယင္းအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္လည္း မိမိတို႕ ယံုၾကည္ေသာ လူသားအခ်င္းခ်င္း စာနာေရး၊ လူ႕အခြင့္အေရး အျပည့္အ၀ ရရွိေရး၊ မ်ိဳးတံုးမႈမွ ကာကြယ္ေရး၊ က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ လူမႈေရး ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈမ်ားမွ ကယ္တင္ေရး၊ ေစာင့္ေရွာက္ေရး စသည့္ မိမိတို႕၏ မြန္ျမတ္သန္႕စင္ေသာ ေစတနာ အမွန္ ေပၚ တြင္ ရပ္တည္ျပီး မိမိတို႕၏ လုပ္ေဆာင္မႈ အားလံုးကို လူသားခ်င္းအတူတူ ဟူေသာစိတ္ဓါတ္ျဖင့္သာ ေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ လူမ်ိဳးေရး အရေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရး အရေသာ္ လည္းေကာင္း၊ ဘက္လိုက္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားကို မျပဳလုပ္သင့္ေပ။ စီးပြားေရး အျမတ္ထုတ္မႈမ်ား၊ ဘာသာေရး အျမတ္ထုတ္မႈမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္မႈမ်ား မျဖစ္ေပၚ ေအာင္ ဆင္ျခင္သင့္၍ ႏိုင္ငံတြင္း တည္ဆဲ ဥပေဒမ်ားကို ေလးစားလိုက္နာၾကပါရန္။
3. ဘာသာေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ား
သီးျခားသြင္ျပင္မ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ ဘာသာေပါင္းစံုမွ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ မိမိတို႕ ယံုၾကည္ရာ၊ ကိုးကြယ္ရာ ဘာသာတရား၏ အဆံုးအမမ်ားႏွင့္ လူသားခ်င္းျဖစ္ပြားေနေသာ ပဋိပကၡမ်ားအား ဟန္႕တား ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ တိုက္တြန္းၾကသင့္ေပသည္။ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ေရး၊ ဘာသာေပါင္းစံု ျငိမ္းခ်မ္းစြာ အတူယွဥ္တြဲေနထိုင္ေရး၊ ေအးခ်မ္းေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကီးတစ္ခု ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ ၾကိဳးစားေဆာင္ရြက္သင့္ေပသည္။ အစြန္းေရာက္ ဘာသာေရးဘက္လိုက္မႈမ်ား၊ အျခားဘာသာ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္သူမ်ားကို ေစာ္ကားသည့္ အျပဳအမူ လုပ္ရပ္မ်ား မျဖစ္ပြားႏိုင္ေစရန္ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္သင့္ေပသည္။ အျခားသူ၏ ယံုၾကည္ခြင့္ကို ေလးစားလိုက္နာရင္း မိမိယံုၾကည္ရာကို လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ ႏိုင္ၾကေပသည္။ အျခား ဘာသာကို အေႏွာက္အယွက္ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ လုပ္ရပ္ မ်ားကို ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္သင့္ေပသည္။ မိမိဘာသာႏွင့္ အျခားဘာသာတို႕ သံသယ ပြားႏိုင္ ေသာ၊ ရန္စ ျဖစ္ႏိုင္ေသာ၊ သီးခံႏိုင္ျခင္း မရွိႏိုင္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ထိန္းသိမ္း ေဆာင္ရြက္ သင့္ေပသည္။
IV. အႏုပညာရွင္မ်ား ။
မိမိတို႕သည္ ျပည္သူမ်ား၏ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္မႈကို ရရွိထားေသာသူမ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ ျပည္သူမ်ား စိတ္ေတြေ၀မႈမ်ား မျဖစ္ေပၚေစရန္၊ ရန္မီးပြားမ်ားကို ျငိမ္းသတ္ႏိုင္ရန္၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ပဋိပကၡကို ေျဖရွင္းႏိုင္ေရး စည္းရံုးလႈံ႕ေဆာ္သင့္ၾကသည္။ ျပည္သူအေပါင္းျငိမ္းခ်မ္းမွ မိမိတို႕၏ ေလာကသည္လည္း ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္လာမည္ကို သတိခ်ပ္သင့္ၾကေပသည္။ လူလူခ်င္းစာနာ ေရးဟူေသာ မြန္ျမတ္သည့္ မိမိတို႕၏ အေျခခံ စိတ္မ်ားမွ မေသြဖည္ေအာင္ ၾကိဳးစားၾကရေပမည္။
V. ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ ႏိုင္ငံေရး လႈပ္ရွားသူမ်ား ။
ျပည္သူ႕အေရး၊ ႏိုင္ငံ့အေရးႏွင့္ ပတ္သက္လွ်င္ အမ်ားျပည္သူမ်ားထက္ ထဲထဲ၀င္၀င္ သိရွိ နားလည္သူမ်ားျဖစ္သည့္အတြက္ အထူးတလည္ မေျပာလိုေတာ့ပါ။ မိမိတို႕ပါတီ ပုဂၢလိက ရပ္တည္ ခ်က္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေတာ္အတြက္ ႏိုင္ငံသားအားလံုးအတြက္ ျဖစ္သည္ဟု တစ္ထစ္ခ် ယံုၾကည္ အားကိုးမိပါသည္။
VI. စတုတၳမဏၰိဳင္ သတင္းမီဒီယာမ်ား ။
သတင္းစာ လြတ္လပ္ခြင့္၊ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို ႏိုင္ငံအက်ိဳး ႏိုင္ငံသားအားလံုး၏ အက်ိဳး ေဆာင္ရြက္ေပးၾကမည့္သူမ်ားဟု ေလးစားယံုၾကည္မိပါသည္။
သာယာေအးခ်မ္းေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကီးတစ္ခု တည္ေထာင္ရာတြင္ အေရးၾကီးေသာ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခု ျဖစ္သည္။ မိမိတို႕ ရရွိထားေသာ အခြင့္အေရးေဘာင္အတြင္းမွ ပဋိပကၡမႈကို ပိုမိုမဆိုးရြားသြားေအာင္ ထိန္းသိမ္းႏိုင္ေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ျဖစ္ေပသည္။ မိမိႏိုင္ငံ အက်ိဳး မိမိႏိုင္ငံသားတို႕၏ အက်ိဳးစီးပြားတို႕ကို နစ္နာေစမည့္ မမွန္မကန္ သတင္းမွား၊ သတင္းလြဲမ်ားကို တစ္ကယ့္ အရွိကို အရွိအတိုင္း ယထာဘူတ က်က် သတင္းမွန္မ်ားျဖင့္ ျပန္လည္ေခ်ပႏိုင္ ေသာ အဖြဲ႕အစည္းလည္းျဖစ္ေပသည္။ ပဋိပကၡတို႕ကို သမာသမတ္က်စြာျဖင့္ ျမင္တက္ေသာ ေဒါက္တိုင္ၾကီး တစ္ခုျဖစ္သည္ကို ခြ်င္းခ်က္မရွိ ယံုၾကည္ေပသည္။ ဤႏိုင္ငံ၏ ဒီမိုကေရစီေရး လႈပ္ရွားမႈမ်ားကို မတိမ္းမေစာင္း ထိန္းေက်ာင္းေပးႏိုင္မည့္ မဏၰိဳင္ၾကီး တစ္ခုအျဖစ္လည္း ယံုၾကည္မိပါသည္။
ျပည္ပအဖြဲ႕အစည္းမ်ားဟူသည္မွာ မ်ားစြာ က်ယ္ျပန္႕လွေပသည္။
ႏိုင္ငံတကာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ကုလသမဂၢ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ေဒသတြင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ ကမာၻ႕ႏိုင္ငံမ်ား၊ သတင္းမီဒီယာမ်ား စသျဖင့္ အမ်ားအျပား ရွိေပသည္။
ျပည္ပအဖြဲ႕အစည္းမ်ားသည္ မိမိတို႕ လက္လွမ္းမမွီေသာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ားျဖစ္သည္။ မိမိတို႕သည္ မွ်တမႈ၊ စာနာမႈ၊ လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ထိန္းလိုက္နာမႈ၊ ဒီမိုကေရစီ အခြင့္အေရးမ်ား ကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္မႈ တို႕ျဖင့္ ျပည္ပ ရွိ အဖြဲ႕အစည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး တို႕ကို္ မိမိ တို႕သည္ လူမ်ိဳးတံုးစစ္ပြဲ မျပဳလုပ္ေၾကာင္း၊ ဘာသာေရးႏွိပ္ကြပ္မႈ မျပဳလုပ္ေၾကာင္း၊ သာယာေအးခ်မ္းေသာ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္း ၾကီးကို တည္ေဆာက္ေနေၾကာင္း ကိုသာ ျပသရေပမည္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ ယေန႕ ရခိုင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡသည္ ေျဖရွင္းရမည့္ ျပသနာျဖစ္သည္။ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းႏိုင္ရန္ အခ်ိန္ယူရမည္။ စနစ္က်ရမည္။ ေရတို ေရရွည္ စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ရမည္။ ထိုမွ အေျဖမွန္ရွာရမည္။ အေျဖမွန္ကို ရရွိႏိုင္ဖို႕လည္း ေအာက္ပါ ခ်ဥ္းကပ္မႈမ်ားသည္ လိုအပ္ေၾကာင္း တင္ျပအပ္ပါသည္။
1) သမိုင္းေရး အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
2) ပထ၀ီႏိုင္ငံေရး အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
3) ဥပေဒ အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
4) ဘာသာ ေဗဒအျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
5) မႏုသေဗဒ အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
6) ေ၀ါဟာရ အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
7) ဘာသာေရးအရ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
8) လူ၀င္မႈ ၾကီးၾကပ္ေရး အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
9) စီးပြားေရး အျမင္ျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ျခင္း
စာေရးသူသည္ ငယ္စဥ္က မိရိုးဖလာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ေပသည္။ ယခု မိမ ကိုယ္တိုင္ ယံုၾကည္သက္၀င္ေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာလူမ်ိဳး စစ္စစ္ မိဘ ႏွစ္ပါးမွ ေပါက္ဖြားလာသူျဖစ္ပါသည္။ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္း (အျငိမ္းစား ) ျဖစ္ပါသည္။ မိမိဘာသာ လူမိ်ဳးကို ခ်စ္ျမတ္ႏိုးသူျဖစ္ပါသည္။မိမိရိုးရာ ယဥ္ေက်းမႈ အဆင့္အတန္းကို တန္ဖိုးထားသူျဖစ္ပါသည္။ သရဲေဘာေၾကာင္ ေသာ စကားမ်ိဳး ေျပာေနပါသည္၊ ေရႊျပည္ေအးတရားမ်ား ေဟာေနသည္ဟု မထင္ ေစလိုပါ။
စာေရးသူ၏ ဤစာစုကို လက္မခံႏိုင္ပါလွ်င္ ေအာက္ပါ ေမးခြန္းမ်ားျဖင့္ ျပန္ေမးရင္း နိဂံုးခ်ဳပ္ပါမည္။ ထပ္မံေျဖရွင္းျပစရာ မလိုေတာ့ပါ။ စဥ္းစားခ်င့္ခ်ိန္ၾကပါ။ အားလံုးကို ေျပာခ်င္တဲ့ စကားကေတာ့ ရီစတရိန္႕(န္) RESTRAINT ပါဘဲ။
ေမးခြန္း ( 5 ) ခြန္း
1) မ်က္ကန္းဘာသာခ်စ္ ဗုဒၶဘာသာ ညီအကို ( Buddhist Brotherhood ) ဆိုတဲ့ အဖြဲ႕အစည္း ကမာၻမွာ ရွိေနျပီလား ? ရွိဖို႕ လိုအပ္လို႕လား ?
2) အေသခံ ဗံုးခြဲမႈ ( Suicide Bombing ) အပါအ၀င္ အၾကမ္းဖက္ မႈမ်ားကို မိမိတို႕ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ / ႏိုင္ငံသားေတြက က်င့္သံုးႏိုင္ၾကသလား ? လက္ခံႏိုင္ၾကပါသလား ?
3) မိမိတို႕ ႏိုင္ငံ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေစရန္ ရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ ေျပာင္းလဲေနေသာ ဒီမိုကေရစီ ေရး ျဖစ္စဥ္မ်ားကို ပ်က္စီးဆံုးရံႈး ခံႏိုင္မလား ?
4) ယခုမ်ိဳးဆက္ရွိသည့္အခ်ိန္၊ မိမိတို႕ ဘာသာ လူမ်ိဳး အင္အားမ်ားသည့္ ေနရာ စသည္ျဖင့္ ကြက္ကြက္ကေလး သာ စဥ္းစားၾကမွာလား ? ေနာင္မ်ိဳးဆက္မ်ားကို ဒုကၡတြင္းထဲမွာ ထားခဲ့ၾကမွာလား ? အင္အားနည္းေသာ ေနရာမ်ားမွ သူမ်ားရဲ႕ လံုျခံဳမႈမရွိသည့္ အႏၱရာယ္ ရွိသည့္ အေျခအေနမ်ိဳးကို ေရာက္ေစမွာလား ?
5) ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ခ်ီ၍ ၾကာျမင့္ခဲ့ျပီျဖစ္ေသာ မိမိတို႕၏ ေအးခ်မ္းေသာ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ၊ သာယာေသာ၊ ၀ေျပာေသာ ဘာသာ၊ လူမ်ိဳး တို႕၏ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းၾကီးတို႕ကို အနိဌာရံု ပဋိပကၡ ၾကီး အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ ႏိုင္ေစျပီလား ?
ငေဒါက္ (သမဂၢ)
No comments:
Post a Comment