BURMABÜRO

ကမာၻ႕ေရ၊ ရာသီဥတုႏွင့္ ျမန္မာျပည္

ကမာၻ႕ေရ၊ ရာသီဥတုႏွင့္ ျမန္မာျပည္   

ေမာင္ေက်းေရ (ေခတၱ ကယ္လီဖိုးနီယား)

မိုးမခေလာကဓာတ္ခန္း၊ စာတမ္း၊ ဒီဇင္ဘာ ၁၆၊ ၂၀၁၂

 ● ေသာက္သံုးေရႏွင့္ ကမၻာေျမ

ေရအရင္းအျမစ္ဆုိသည္မွာ လူႏွင့္ပတ္၀န္က်င္အတြက္ (ေသာက္သံုးေရစိုက္ပ်ိဳးေရ၊ စက္႐ုံအလုပ္႐ုံသံုးေရ၊ လူမႈပတ္၀န္းက်င္သံုးေရ စသည့့္္လိုအပ္ခ်က္မ်ား) လိုအပ္သလို စိတ္ခ်စြာအသံုးျပဳႏုိင္ေသာေရ (ေျမေပၚေရႏွင့္ ေျမေအာက္ေရ) ကို ေခၚဆိုိုပါသည္။ ကမၻာ့ေရထု၏ ၉၇.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာေရ (ပင္လယ္ေရႏွင ့့္္ဒီေရအတက္အက်ရိွသည့္ ပင္လယ္စပ္အနီးအနားရွိွ ျမစ္ေခ်ာင္းအင္းအိုင္မ်ား၊ ဆားငံေရအိုင္မ်ား ႏွင့္ အငံဓါတ္ေပ်ာ္၀င္ေနေသာေျမေအာက္ေရ) တို႔သည္ ေသာက္သံုး၍မရႏုိင္ေသာ ေရငံမ်ားျဖစ္ပါသည္။ က်န္၂.၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာေရသည္သာ ေသာက္သံုးႏုိင္ေသာ ေရျဖစ္ပါသည္။ ထိုေသာက္သံုးႏုိင္ေသာေရမ်ား တြင္ ေရခဲျမစ္မ်ား၊ ေရခဲေတာင္မ်ား၊ ေျမေပၚေရခ်ိဳႏွင့္ ေျမေအာက္ ေရခ်ိဳမ်ား ပါ၀င္ပါသည္။ ေရခဲျမစ္မ်ား၊ ေရခဲေတာင္ႏွင့္ နွင္းေတာင္မ်ားမပါ၀င္ပါက အမွန္တကယ္ေသာက္သံုးႏုိင္သည့္ ေရပမာဏမွာ ၀.၇၈၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း (ေျမေပၚေရ-၀.၀၃၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းႏွင့္ေျမေအာက္ေရ- ၀.၇၅၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္း) သာလွ်င္ရိွပါသည္။

အဆိုပါ ေသာက္သံုးႏုိင္ေသာကမၻာေရထုပမာဏ၏ ၆၉ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္စိုက္ပ်ိဳးေရအတြက္၊ ၂၂ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သည္ စက္ရံုအလုပ္ရံု အ တြက္ႏွင့္လူအမ်ားေသာက္သံုးေရအတြက္ ၈ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာလ်ွင္ အသံုးျပဳေနၾကေၾကာင္း၊ ယၡဳအခါ ကမၻာလူဦေရသည္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွတ္ တမ္းမ်ားအရ- ၇ဘီလ်ံေက်ာ္ရိွေနရာမွာ ၂၀၂၅ တြင္ ၉ ဘီလ်ံေက်ာ္ရိွလာႏုိင္ေၾကာင္းခန္႔မွန္းထားၾကပါသည္။ ကမၻာလူဦေရတိုးႏႈန္းမွာ ၁.၁%ခန္ျဖစ္ျပီး၊ျမိ့ဳျပဖြံျဖိဳးမႈမ်ားမွာ လည္းလွ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္ေနေၾကာင္း၊လက္ရွိကမၻာေပၚရိွျမိဳ့ျပလူဦေရမွာ၂.၈ ဘီလ်ံမွ ၂၀၂၅ တြင္လူဦ ေရ ၄.၅ ဘီ လ်ံရိွလာႏုိင္ေၾကာင္း၊ လူဦေရတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် ေရလိုအပ္မႈပမာဏပိုမိုမ်ားျပားလာမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကုလသမဂၢဖြံျဖိဳး မႈ အစီအစဥ္၏မွတ္တမ္းမ်ားက ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။

ယၡဳကာလကမၻာၾကီးသည္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲြမႈမ်ား၏ အက်ိဳးအဆက္မ်ားျဖစ္သည့္္ မိုးေခါင္ေရရွားမႈ၊ ေရၾကီး ေရလ်ံျခင္း၊ သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္ သံုးေရရွားပါးလာျခင္းတုိ႔ကို ၾကံဳေတြ႔ခံစားေနရျခင္းႏွင့္အတူ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ား၏ တိုးတက္မ်ားျပားလာေသာ လူဦးေရမ်ား၏ အေရးတၾကီးလိုအပ္ေသာ ေသာက္သံုးေရလိုအပ္ခ်က္မ်ားအတြက္ သက္ဆိုင္ရာအစိုးရမ်ားသည္ သင့္တင့္ေလ်ာက္ပတ္ေသာနည္းျဖင့္ သန္႔ရွင္း သည့္ေသာက္သံုးေရရရိွေရးႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ သန္႔ရွင္းေရးနည္းလမ္းမ်ားကို ရွာေဖြလုပ္ေဆာင္ေပးေနၾကရပါသည္။ အဆိုပါ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား လံုျခံဳေရးသည္လည္း အေရးၾကီးေပသည္။ သို႔မွသာ ျပည္သူလူထုအတြက္ေသာက္သံုးရန္သင့္ေတာ္ေသာ၊ သန္႔စင္ေသာ၊ ေဘးအႏၱာရာယ္မရွိ စိတ္ခ်စြာသံုးစဲြႏုိင္ေသာေရ (Portable, clean and safe water) ကိုရရွိႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္္း ဆက္လက္ေဖၚျပထားပါသည္။

● ကမၻာ့ေရေန႔ (World Water Day) မိန္႔ခြန္းေကာက္ႏႈတ္ခ်က္          
၂၀၁၂ ခုႏွစ္မတ္လ-၂၂ ရက္ေန႔က အေမရိကန္ႏုိင္ငံ ၀ါရွင္တန္ဒီစီ၌ကမၻာေရ ေန႔တြင္ေျပာၾကားေသာမိန္ခြန္းတြင္ – ကမၻာေျမေပၚရိွ လူတိုင္း လူတုိင္းအသက္ရွင္ေနထိုင္ေရးအတြက္ သန္႔ရွင္းေသာေသာက္သုံးေရ လုိအပ္ခ်က္သည္ အဓိကအေရးၾကီးဆံုး အခ်က္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးေပၚလစီသည္လည္း သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္သံုးေရသည္ အဓိျဖစ္ေၾကာင္း ဖြင့္ဆိုထားပါသည္။ ေရသည္ေသာက္သံုးရန္၊ စက္ရံုအလုပ္႐ုံသံုးရန္၊ စိုက္ပ်ိဳးေရးသံုးရန္သာမက စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ရန္အတြက္ လူတန္းစားအလႊာအသီးသီး၏အေျခခံအလုိအပ္ဆံုး ေသာ အရာျဖစ္ပါသည္။

ထိုေၾကာင့္ ေရသည္တကမၻာလံုး၏ အာ႐ုံစိုက္ရာျဖစ္ရာျပီး ေရျပသာနာကို မိမိနယ္ေျမေဒသအလိုက္ ေျဖရွင္းႏုိင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တိုင္းလူဦးေရႏွစ္သန္းေက်ာ္သည္ မသန္႔ရွင္းေသာေသာက္သံုးေရေၾကာင့္ ေသဆုံးေနရ ေၾကာင္း၊ သို႔ပါ၍ျဖစ္ႏုိင္မည့္နည္းျဖင့္ သန္႔ရွင္းသည့္ေသာက္သံုးေရရရိွေရးႏွင့္ ပတ္၀န္က်င္သန္႔ရွင္းေရးကို ဦးစားေပးလုပ္ေဆာင္ေပးျခင္းျဖင့္ က်မၼာျခင္းႏွင့္ျပည္စံုေသာဘ၀ကိုရရွိျပီး၊ သန္းႏွင့္ခ်ီေသာျပည္သူလူထုအတြက္ မသန္႔ရွင္းေသာေသာက္သံုးေရေၾကာင့္ ေသဆုံးေနရသူ မ်ား နည္းပါးလာမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဆင္းရဲေသာႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ တုိးတက္ဆဲဲႏုိင္ငံမ်ားရွိ အမ်ိဳးသၼီးမ်ားႏွင့္ကေလးသူငယ္မ်ားသည္လည္း ေသာက္သံုးေရ သယ္ယူရသည့္အခ်ိန္အစား ေက်ာင္းသို႔သြားႏုိင္ျပီး အမ်ိဳးသၼီးမ်ားသည္လည္း မိသားစု၀င္ေငြအတြက္ တဖက္တလမ္းမွ အခြင့္အေရးမ်ားရလာမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ၊ ျပည္သူလူထုအတြက ္ေသာက္သံုးေရကို အခ်ိန္မကုန္ဘဲ လြယ္ကူစြာရရွိေစျခင္းသည္ အလုပ္အကိုင္မ်ား တိုးတက္ ေပါမ်ားျပီး ကုန္ထုတ္စြမ္းအား တိုးတက္ေစမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ တခ်ိန္ထဲမွာဘဲ ရာသီဥတ ုေျပာင္းလဲလာမႈမ်ားကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္စားရမည္ျဖစ္ပါသည္။

ဒီအေၾကာင္းျခင္းရာမ်ားကို တစ္ကမၻာလံုးအတြက္ စဥ္းစားလုပ္ေဆာင္ေနခ်ိန္မွာဘဲ အေမရိကန္ႏုိင္ငံအတြင္း အေနာက္ေတာင္ အလယ္ပိုင္း၌ သဲကႏၱာရဆန္ေနျပီး အေရွဘက္ခ်မ္း၌ ေရၾကီးေရလ်ွံျခင္းမ်ား ၾကံဳေတြေနရပါသည္။ သို႔ပါ၍ တစ္ကမၻာလံုး၊ သန္႔ရွင္းေသာေသာက္သံုးေရ ၇ရွိေရးအစီအစဥ္ကို ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ရမွာျဖစ္ပါသည္။

● ေရျပႆနာမ်ား

အေမရိကန္ႏုိင္ငံအေနႏွင့္  ေရႏွင့္ပတ္၀န္းက်င္သန့္ရွင္းေရအတြက္ အခက္အခဲအတားအဆီးမ်ားရွိေနေသာ ကမၻာအဆင္းရဲဆံုးႏုိင္ငံံမ်ားကို WASH (Water Sanitation and Hygiene) Project စီမံကိန္းအစီအစဥ္္ျဖင့္္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အဖဲြ႔အစည္းမ်ားႏွင့္ ပူေပါင္း၍ ေရရရွိေရးဆိုင္ရာအခက္အခဲမ်ားအား အေရးတၾကီး လုပ္ကိုင္ေျဖရွင္းေပးလ်က္ရွိေၾကာင္း၊ မည္သို႔မည္မ်ွလုပ္ေဆာင္ေပးေနေသာ္လည္း ယၡဳကမၻာလူဦေရတုိးႏႈန္းအရ လာမည့္သကၠရာဇ္ ၂၀၁၅တြင္ လူဦေရသန္း ၇၀၀ ခန္႔သည္ သန္႔ရွင္းသည့္ ေသာက္သံုးေရရရိွေရး အခက္အခဲမ်ား ရွိလာမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ကမၻာလူဦးေရ တိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမ်ွ ေသာက္သံုးေရလိုအပ္မႈသည္လည္ ျမင့့္တက္လာမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္သံုးေရ တည္ရွိမႈမွာ တိုးတက္မလာႏုိင္ေၾကာင္း ၊ မိုးေခါင္ျခင္း၊ ရာသီဥတုပူျပင္းလာျခင္းတို႔႔ေၾကာင့္ ေျမေပၚေရ (ျမစ္ေခ်ာင္း၊အင္း၊အိုင္မ်ား၏ ေရမ်က္ႏွာျပင္မ်ား) မ်က္ႏွာျပင္မ်ား ႏွိမ့္က်လာျပီး၊ေျမေအာက္ေရမ်ားသည္လည္း စိုက္ပ်ိဳးေရႏွင့္ စက္႐ုံအလုပ္ရံုသံုးေရအျဖစ္ ထုတ္ယူမူမ်ားေၾကာင့္ ေသာက္သံုးေရအတြက္ နည္းပါးလာေနေၾကာင္း အေရွ႔အလယ္ပိုင္းေဒသရွိ စက္ေရတြင္းမ်ား(အ၀ိစီတြင္း)သည္ လာမည့္ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း ခမ္းေခ်ာက္သြားႏုိင္ေၾကာင္္း ကမၻာ့ ဇလဘူမိေဗဒပညာရွင္မ်ားက ေျပာၾကားသည္ကိုလည္း  ညြန္းဆိုထားပါသည္။

ထိုေၾကာင့္ ေရႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို စနစ္တက်၊ အေသးစိတ္စုေဆာင္းထားဘို႔ လိုအပ္ေၾကာင္း၊ လိုအပ္ပါက ေနရာေဒသအလိုက္ သက္ဆုိင္ရာအခ်က္အလက္မ်ားကုိ ျဖန့္ေ၀ေပးႏုိင္မွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေရႏွင့္သက္ဆုိင္သည့္ မည္သည့္အဖဲြအစည္းမဆုိ စနစ္တက် ပူးေပါင္းေဆာင္းရြက္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေရႏွင့္သက္ဆိုင္သည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကိုလုပ္ကိုင္ေနေသာ လုပ္ငန္းအေတြအၾကံဳရွိေသာသူမ်ား၊ က်ြမ္းက်င္သူပညာရွင္မ်ားကိုလည္း ပူးေပါင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေစရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဖိတ္ေခၚရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုသို႔ျဖင့္အေမရိကန္ႏွင့္ ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႔အစည္းအသီးသီးက ေရျပသာနာ ၾကံဳေတြ႔ေနသည့္ႏုိင္ငံမ်ားကို တတ္သည့္နားလည္ေသာနည္းပညာႏွင့္ သင္တန္းမ်ား၊ အေတြအၾကံဳမ်ားကို ျဖန႔္ေ၀ေပးႏုိင္မည္ဟု ေဖၚျပပါရိွပါသည္။

● ေရသည္ လက္နက္၊ အၾကမ္းဖက္သမားတို႔၏ အႏၱရာယ္

ထိုအျပင္ ကမၻာေရေန႔မိန္ခြန္းတြင္ အေမရိကန္ျပည္ေတာင္စုႏွင့္ ႏုိင္ငံတကါအဖဲြ႔အစည္းမ်ား၏ ေလ့လာေတြ႔ရိွခ်က္ကို ကိုးကား၍ ထပ္ေလ်ာင္းေျပာၾကားရာ – သကၠရစ္၂၀၂၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းတြင္ ေသာက္သံုးေရကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ ေရကို လက္နက္သဖြယ္အသံုးျပဳျခင္း၊ အၾကမ္းဖက္ လုပ္ငန္းသံုးကရိယာအျဖစ္ အသံုးျပဳျခင္းျဖင့္ တစ္ျပည္နယ္ႏွင့္ တစ္ျပည္နယ္၊ တႏုိင္ငံႏွင့္ တႏုိင္ငံ(သို႔) ႏုိင္ငံအခ်င္းခ်င္း၊ ေဒသအတြင္း တင္းမာမႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလါႏုိင္စရာအေၾကာင္းမ်ား ရိွေနေၾကာင္္း၊ ထိုသို႔ျဖစ္လါႏုိင္သည့္ အေျခခံအေၾကာင္းမ်ားမွာ ရာသီဥတုဆိုး၀ါးလါျခင္း၊ စားနပ္ရိကၡာရွားပါးလာျခင္း၊ ေသာက္သံုးေရရွားပါးလာျခင္း၊ ေသာက္သုံးေရ အရည္အေသြးညံ့ဖ်င္းလာျခင္းတုိ႔ႏွင့္အတူ ဆင္းရဲမြဲေတးမႈမ်ားလာျခင္း၊ လူမ်ိဳးေရး၊ လူတန္းစားတင္းမာမႈမ်ားလာျခင္း၊ စနစ္တက်ဦးေဆာင္၊ စီမံခန္႔ခဲြမႈမျပဳႏုိင္ေသာသူမ်ား ေခါင္းေဆာင္္သည့္အစိုးရအဖဲြ႔႔မ်ားေၾကာင့္ မိမိတိုင္းႏုိင္ငံျပည္နယ္မ်ားကို မတည္မျငိမ္ျဖစ္ေစမႈမ်ား၊ ဦးတည္လာေစႏုိင္ပါမည္ဟု ဆိုထားပါသည္။

ထိုအျခင္းအရာမ်ား အမွန္တကယ္ျဖစ္လာႏုိင္စရာအေၾကာင္း ရွိေၾကာင္း၊ နယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္ပိုင္းစိုးလိုသူမ်ားးႏွင့္ လူမ်ိဳးေရး တင္းမာသူမ်ားကလည္း ေရႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ အေဆာက္အဦမ်ား၊ (ေရေလွာင္ကန္၊ ေရအားလ်ွက္စစ္စက္႐ုံစသည္တ႔ို) ကိုဖ်က္စီးမည္ဟု ခ်ိန္းေျခာက္လာႏုိင္ေၾကာင္း၊ ၾကိဳတင္ကာကြယ္မႈေၾကာင့္ ထိုသို႕ျဖစ္မလာႏုိင္ေပမဲ့ ရာသီဥတုေဖါက္ျပန္မႈေၾကာင့္ ျမစ္ေရမ်ား အဆမတန္ၾကီးျခင္း၊ ဆည္ေျမာင္းမ်ား ေရလ်ံျခင္း။ မိုးေခါင္ေရရွားမႈေၾကာင့္ ဆည္ေျမာင္းမ်ား၊ ျမစ္ေရမ်ား ခမ္းေျခာက္ျခင္း၊ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား ဆံုးရံုးမႈမ်ား ျဖစ္လာႏုိင္ေၾကာင္း။ ထိုအေၾကာင္းအရာမ်ားက ျပည္သူလူထုႏွင့္ အစိုးရကို စိုးရိမ္စရာ၊ ေငြကုန္ေၾကးက်မ်ားစရာမ်ား ျဖစ္လာႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထိုေၾကာင့္ ေရအရင္အျမစ္မ်ားကို ၾကိုတင္ကာကြယ္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စိုးရိမ္စရာအေရးၾကီးေသာ လံုျခံဳေရးကိစၥတစ္ခုအေနႏွင့္ စဥ္းစားရမွာျဖစ္ေၾကာင္း။

ထိုကဲ့သို႔စိုးရိမ္မႈမ်ားသည္ မည္သည့္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ဟု အတိအက်မေျပာဆိုႏုိင္ေသာ္လည္း၊ ကမၻာတ၀ွမ္းရိွ ေျမေပၚ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား (ျမစ္ေခ်ာင္း အင္းအိုင္၊ ဆည္ေျမာင္း၊ ေရအားလ်ပ္စစ္ ေရကာတာမ်ားကို အေလးထား ေလ့လာထားရာ၊ အာရွတိုက္္ေျမာက္ပိုင္းႏွင့္ ေတာင္အာရွ၊ အေရွ့ေတာင္အာရွွရွိ မဲေခါင္ျမစ္(Mekong)။ အီရတ္ႏွင့္ အေရွ့အလယ္ပိုင္းရွိ တီကရစ္ျမစ္ႏွင့္ ယူကေရးတီျမစ္မ်ား(Tigris and Euphrates) ။ အိႏၵိယႏွင့္ ေတာင္အာရွရိွ အိႏၵဳျမစ္ႏွင့္ ျဗမၼာပုတၱရျမစ္ (Indus and Brahmaputra)၊ အမူဒါယာျမစ္ (Amu Darya) တိ႔ို ပါ၀င္ပါေၾကာင္း၊ ပထ၀ီ၀င္အေနအထားအရ၊ ျမစ္ေၾကာင္းျမစ္၀ွမ္းမ်ားေဒသ အေပၚပိုင္းရိွ ႏုိင္ငံမ်ား (ျမစ္အထက္ပိုင္းႏုိင္ငံမ်ား) သည္ ျမစ္ေအာက္ပိုင္းႏုိင္ငံမ်ားထက္ ပုိမို၍ အခြင့္အေရးသာေၾကာင္း၊ ေရေၾကာင္းစီဆင္းမႈကို ႏုိင္ငံေရးအျမတ္ထုတ္မႈအေနႏွင့္ ကန္႔သတ္ထိမ္္းခ်ဳပ္္ႏုိင္ေၾကာင္း။ အဆိုပါအခ်က္အလက္မ်ားသည္ တိုင္း၊ ႏုိင္ငံ၊ ျပည္နယ္မ်ား မတည္ျငိမ္မႈ၊ ပ်က္စီးဆံုး႐ုံးမႈမ်ား၊ မ်ားျပားလာျပီး၊ ေဒသအတြင္း တင္းမာမႈမ်ားကိုလည္း ပိုမိုဆိုးရြားလာေစမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊သို႔ပါ၍ အေမရိကန္ႏုိင္ငံက ဦးေဆာင္၍ အေမရိကန္၏ ေရအသင္းအဖဲြ႔၊ လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္ (new U.S. Water partners) သစ္မ်ားအား အေမရိကန္၏ ေရႏွင့္ဆိုင္ရာစီမံခန႔္ခဲြမႈ၊ က်ြမ္းက်င္မႈမ်ားကို က်န္ရိွႏုိင္ငံ မ်ားသို႔ မွ်ေ၀ေပးရန္ ရည္ရြယ္ေၾကာင္း၊ ေရ ႏွင့္သက္ဆိုင္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကိုရွာ ေဖြေပးမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေျပာၾကားသြားပါသည္။

အေမရိကန္ျပည္ေတာင္စုအေနႏွင့္ ကမၻာဘဏ္ႏွင့္ ပူးေပါင္း၍ ကမၻာတစ္၀ွမ္း ေရအရင္းအျမစ္မ်ား လံုျခံဳေရးအစီအစဥ္မ်ား ခ်မွတ္ထားရာ ယူအက္(စ္)ေအအိုင္ဒီႏွင့္ နာဆာတို႔ပူးေပါင္း၍ ျဂိဳလ္တုနည္းပညာအကူအညီျဖင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာလ်က္ရွိပါသည္။ ေရကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ မလိုလားအပ္ေသာ စိမ္ေခၚမႈမ်ား ျဖစ္လာႏုိင္စရာအေၾကာင္းမ်ား ရိွလာႏုိင္မည့္ေနရာေဒသမ်ားကိုလည္း ေစာင့္ၾကည့္လ်ွက္ရိွပါေၾကာင္း၊ ကမၻာေရေန႔ (worldwater day) ေျပာၾကားေသာ မိန္႔ခြန္းတြင္ေဖၚျပပါရိွပါသည္္။

● လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၃၀ ခန္႔က ခန္႔မွန္းခ်က္ႏွင့္ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ သံုးေထာင္က သမိုင္းသာဓက

လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္း ၂၅- ၃၀ခန္႔က ကမၻာ သိပၸံပညာရွင္မ်ား၊သုေတသီမ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငံေရးသၼားမ်ားနွင့္ ထိုစဥ္က ကုလ သမဂၢ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ ဘူထရိုဂါလီႏွင့္ ကိုဖီအာနမ္တုိ႔၏ ခန္႔မွန္းခ်က္သည္လည္း ၊ ေနာင္အနာဂတ္ ၂၁ ရာစု ေနာင္းပိုင္း ကာလမ်ား၌္၊ အထူးသျဖင္႔ အေရွ႔အလယ္ပိုင္းေဒသမ်ားတြင္ လူဦေရ အဆမတန္ တိုးးပြားလာမႈႏွင့္ လူတ႔ိုအတြက္ လိုအပ္ေသာ ေသာက္သံုးေရရွားပါးလာမႈ၊ စားနပ္ရိကၡာ ရွားပါး လာမႈူ႔မ်ားေၾကာင့္ ေသာက္သံုးေရကို အေၾကာင္းျပဳျပီး အၾကမ္းဖက္မႈမ်ား၊ မလိုလားအပ္ေသာ စစ္မက္အေရးအခင္းမ်ား ျဖစ္လာႏုိင္စရာအေၾကာင္း ရိွိေၾကာင္း၊ Water Resources (Wikipedia) the Free Encyclopediaတြင္ လည္းေဖၚျပပါရိွပါသည္။

ျမတ္စြာဘုရားရွင္လက္ထက္ကလည္း ေသာက္သံုးေရကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ေကါလိယျပည္ႏွင့္ကပိလ၀ိျပည္၊ (ယၡဳ အိႏၵိယတိုက္) ႏွစ္ျပည္ေထာင္ စစ္မက္အေရအခင္း ျဖစ္မည့္အေျခအေနမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ရာ ဘုရားက သြားေရာက္ တရားေဟာ ျဖန္ေျဖေပးခဲ့ရေၾကာင္း ဖတ္သားဖူးပါသည္။

လူသားအမ်ားစုကသာလ်ွင္ ေသာက္သံုး၍ရေသာေရကုိိ စနစ္တက်မသံုးစြဲျခင္း၊ စက္ရံုအလုပ္ရံုထုတ္္ စြန္႔ပစ္ ပစၥည္းမ်ားအား ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားအတြင္း စြန္႔ပစ္ျခင္းျဖင့္ ေသာက္သံုး၍ မရႏုိင္ေအာင္ ျပဳလုပ္ၾကျခင္း၊ ေရႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ညစ္ညမ္းေအာင္ျပဳလုပ္ျခင္း၊ ေရကို အၾကမ္းဖက္လက္နက္ကရိယာအျဖစ္ အသံုးျပဳလာႏုိင္ျခင္း မ်ားကို တားဆီးႏုိင္လွ်င္ လူသားအားလံုးအတြက္ အလိုအပ္ဆံုးေသာ ေသာက္သံုးေရကို အျမဲရယူသံုးစဲြႏုိင္မည္ ျဖစ္ေပသည္။

● ကမၻာ့ရာသီဥတု

ကမၻာရာသီဥတုမွတ္တမ္းမ်ားတြင္ သကၠရာဇ္ ၂၀၀၀ သည္ လြန္ခဲ့ေသာရာစုႏွစ္မ်ား အတြင္း အပူဆံုးႏွစ္ျဖစ္ေၾကာင္း သိပၸံ ပညာရွင္မ်ားက မွတ္တမ္းတင္ထားရျပီ၊ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ ျမင့္တက္လာမႈမွာ ၁၈၇၀ ခုႏွစ္မွ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္အထိ ၁၇ စင္တီိမီတာ ျမင့္တက္ခ့ဲေၾကာင္း၊ ၁၉၅၀ ခုႏွစ္ မွ ၂၀၀၉ ခုႏွစ္အထ ိပင္လယ္ေရျမင့္တက္ႏႈန္းသည္ ၁.၇ စင္တီမီတာ ရိွေၾကာင္း၊ ၁၉၈၈ ခုႏွစ္က ကုလသမဂၢမွ ဦးေဆာင္ဖဲြ႔စည္းထားေသာ ရာသီဥ တုေျပာင္းလြဲမႈကို ေလ့လာသည့္ ႏုိင္ငံတကာအဖဲြ႔ြ (IPCC – Intergovernmental Panel on Climate Change) ၏ ဥကၠဌ ရာ ဂ်င္ဒ ရာ ပခ်ဴရီ (Rajendra pachauri) က ရာသီဥတုေျပာင္းလဲြမႈ၏ သက္ေရာက္မႈမ်ားသည္ ပို၍ ပို၍ စိုးရိမ္စရာျဖစ္လာေၾကာင္း၊ ပင္လယ္ေရ ျမင့္တက္လာမႈသည္ ၂၁ ရာစု ေနာင္းပိုင္းတြင္ ၅၉ စင္တီမီတာထိ တုိးျမင္လာႏုိင္ေၾကာင္းေျပာၾကားသြားပါသည္။

ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ဓါတ္ေငြ႔ ထုတ္လြတ္မႈမ်ား ပိုမိုမ်ားျပားလာျခင္းက အဓိက အေၾကာင္းအရင္းျဖစ္ေၾကာင္း ေျပာသြားပါသည္။ (လန္ဒန္မွ ေလ့လာေရးအဖဲြ႔ သုေတသနျပဳခ်က္အရ အႏၱာတိတ္ႏွင္႔ ဂရင္းလန္းေဒသရိွ ေရခဲေတာင္ မ်ား အရည္ေပ်ာ္မႈေၾကာင့္ ၁၉၉၂ မွ ယၡဳအထိ ၁.၁ မီလီမီတာ ျမင့္တက္ခဲ့ေၾကာင္း၊ ထိုေၾကာင္႔ ကမၻာေျမနွိမ္႔ပိုင္းေဒသမ်ား ေရလြမ္းမိုးမႈမ်ား ပိုမိုျဖစ္လာစရာအေၾကာင္း ရိွေၾကာင္း၊  ဒီဇင္ဘာလ ၃ ရက္ေန႔က အာရွသတင္းစာတြင္လည္း ေဖၚျပထားပါသည္။)

ကမ္ရုိးတန္းေဒသမ်ားသည္လည္း ေရမ်က္နွာျပင္ျမင့္တက္မႈေၾကာင့္ ေရလြမ္းမိုးမႈမ်ား ၾကံဳေတြရျခင္း၊ ျမစ္ေရလ်ံျခင္း၊ ေရၾကီးျခင္း၊ ေရငံတိုး၀င္မႈမ်ားေၾကာင့္ ေရခ်ိဳမ်ား ေသာက္သံုးမရ ျဖစ္ျခင္းမ်ား ၾကံဳေတြ႔ရေပမည္။

ကမၻာရာသီဥတု ေျပာင္းလြဲလာမႈႏွင့္အတူ ကမၻာၾကီး ပုိမိုပူေႏြးလာသည္ႏွင့္အမ်ွ မိုးရြာသြန္းမႈ ေလ်ာ့နည္းလာ၍ အေငြ႔ျပန္ႏႈန္းပိုမိုလာျပီး ေရအရင္းအျမစ္မ်ားသည္လည္း ေရပမာဏ ေလ်ာ့နည္းလာကာ ေရအရည္အေသြးမ်ား က်ဆင္းလာေပမည္။ ထိုအခါ ေရလိုအပ္မႈ ပိုမို မ်ားျပားလာေပမည္။ စိုက္ပ်ိဳးေရးလုပ္ငန္းမ်ားသည္လည္း အထြက္ႏႈန္းမ်ား က်ဆင္းလာမည္။ မိုးေခါင္ေရရွားမႈေၾကာင့္ စိုက္ပ်ိုးေရအတြက္ပါ ေရလိုအပ္ခ်က္ မ်ားျပားလာေပမည္။ အဆိုပါအခ်က္အလက္မ်ားက ရာသီဥတုႏွင့္ ေရအရင္းအျမစ္ (ေျမေပၚေရ၊ေျမေအာက္ေရ) ဆက္ႏြယ္မႈရိွေနကို ျပဆိုပါသည္။

၂၁ ရာ စုအတြင္း ကမၻာရာသီဥတု ေျပာင္းလဲလာမႈႏွင့္အတူ ကမၻာၾကီးပုိမိုပူေႏြးလာမႈေၾကာင့္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားကို မ်ားစြာ ထိခိုက္ပ်က္စီးေစမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေျမေပၚေရသာမက ေျမေအာက္ေရပါ ပ်က္စီးေစႏုိင္မည္ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသို႔ျဖစ္ပ်က္မႈသည္ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ပိုမိုတိခိုက္ႏုိင္မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဖၚျပထားပါသည္။

ထိုေၾကာင့္ ကမၻာၾကီး ပုိမိုပူေႏြးလာသည္ႏွင့္အမ်ွ ပူအိုက္စြတ္စိုေသာ အီေကြတာရာသီဥတုသည္လည္း ေနရာအနံ ျပန႔္ႏွံလာျပီး ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္းမ်ား ထပ္မံျဖစ္ေပၚလာမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယၡဳအခ်ိန္အထိ တႏွစ္လ်ွင္ဟာရီကိန္း ၁၀ ၾကိမ္ ျဖစ္ျပီး၊ ၂ ၾကိမ္မွာ ၾကီးမားျပီး ေၾကာက္စရာေကာင္းေၾကာင္း၊ ေျပာ ၾကားသြားပါသည္။ ေနာက္ႏွစ္မ်ားမွာ ေၾကာက္စရာႏွင့္ ၾကီးမားေသာ ဟာရီကိန္းမုန္တိုင္း ၄ ခုခန္႔ ျဖစ္လာႏုိင္ေၾကာင္း ခန္႔မွန္ထားပါသည္။

ကမၻာေျမၾကီး၏အပူခ်ိန္သည္ ၁၈၈၀ ခုႏွစ္ကစ၍တေျဖးေျဖးတိုးတိုး လာရာ၂၀၀၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းကစ၍ သိသိသာသာ တိုးျမင့္လာသည္ကို ေတြရေၾကာင္း။ ကမၻာေျမမ်က္ႏွာျပင္အနီး ေလထုအပူခ်ိန္မွာ ၁၉၈၀ ခုမွစ၍ ယေန႔အထိ ႏွစ္စဥ္ိ ၀.၆ ဒီဂရီ စင္တီဂ၇ိတ္ တိုးျမင့္လာေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားက ျပဆိုထားပါသည္။ ကမၻာေျမၾကီး၏ ႏွစ္စဥ္ ပ်မ္းမ်ွအပူခ်ိန္မွာ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၃၀ (၁၉၆၁ – ၁၉၉၀) အတြင္း (၁၄.၀) ဒီကရီ စင္တီဂရိတ္ ရွိခဲ့ျပီး ယေန႔၂၀၁၂ -ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ အပူခ်ိန္မွာ (၁၅.၆၇) ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္ရွိလာေၾကာင္း ၊အေမရိကန္ႏုိင္ငံရွိ the National Oceanic and Atmospheric Administration (NOAA) and National Climate Data Center (NCDC) မွ မွတ္တန္းမ်ားက ျပဆိုထားပါသည္။

မိုးေလ၀သႏွင့္ ရာသီဥတုသည္ တႏွစ္ထက္ တႏွစ္ ပုိမိုဆိုးရြားလာႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထိုအက်ိုးအဆက္ေၾကာင့္ ေကာက္ပဲသီႏွံမ်ား ဆံုး႐ုံမႈ မ်ားျပားလာႏုိင္ေၾကာင္း၊ ေလမုန္တိုင္းေၾကာင့္ အိုးအိမ္ အေဆာက္အဦမ်ား ပ်က္စီးျပီး လူမ်ား ေသေၾကပ်ကိစီးမႈ ပိုမိုမ်ားျပားလာႏုိင္ေၾကာင္း၊ ကမၻာေလထုအတြင္း ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ ပါ၀င္မႈႏႈန္းမွာလည္း ယေန႔ တြက္ယူရရိွသည့္ ၇၁၇ ပီပီအမ္ (Part per million) မွ ႏွစ္ဆခန္႔ျဖစ္ လါႏုိင္ေၾကာင္း၊ ထိုေၾကာင့္ ယခုအခါ ေတြၾကံဳႏုိင္မည့္ အႏၱရာယ္မ်ားကို ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ရမွာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ေနာင္အႏွစ္ ၅၀ အတြက္ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ရမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ဘာကေလယူနီဘာစီတီမွ သုေတသနပညာရွင္ Mullers က ေျပာၾကားသြားပါသည္။

ယၡဳအခါကမၻာၾကီး၏အေရာင္မွာအာကာသမွၾကည့္ပါကအ၀ါေရာင္မွအနီေရာင္သို႔ေျပာင္းလာေနသည္ကို ေတ႔ြရေၾကာင္း ေျပာသြားပါသည္။

ထိုေၾကာင ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ဓါတ္ ထုတ္လြတ္မႈကို အမ်ားဆံုး ေလ်ာ့ခ်ရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ရာသီဥတုႏွင့္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား (ေျမေပၚေရ၊ေျမေအာက္ေရ) သည္လည္း ဆက္ႏြယ္မႈရိွေနပါေၾကာင္း၊ ထိုေၾကာင့္ သန္႔ရွင္းေသာ ေသာက္သံုးေရသည္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲြမႈ၏ ဆိုးက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို ခံစါးရ လြယ္ကူေၾကာင္း၊ မုန္တိုင္းမ်ား၊ ေရၾကီးခ်င္းမ်ားေၾကာင့္ ေရႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ကို ညစ္ႏြမ္းပ်က္စီးေစႏုိင္ပါေၾကာင္း ညြန္းဆိုထားပါသည္။

● ျမန္မာႏုိင္ငံ ေရသယံဇာတ

ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားစြာ ၾကြယ္၀ေသာ ႏုိင္ငံတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဧရာ၀တီ၊ ခ်င္းတြင္း၊ စစ္ေတာင္း၊ ေလးျမိဳ့ျမစ္၊ ျမစ္သာျမစ္၊ ျမစ္ငယ္ျမစ္ႏွင့္ မဲေခါင္ (သံလြင္) ျမစ္တို႔သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အထင္ကရ ျမစ္မ်ားျဖစ္ျပီး တိုင္းျပည္ႏွင့္ လူထုအတြက္ အသံုး၀င္ေသာျမစ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ အဆိုပါျမစ္မ်ားသည္ မုတ္သုန္ရာသီဥတုႏွင့္ မိုးရြာသြန္းမႈအရ ေရတက္ေရက်ႏွင့္ ေရစီးဆင္းလ်က္ရိွေသာ ျမစ္မ်ားျဖစ္ၾကျပီး ရာသီအလိုက္ ေရအရည္အေသြး ေျပာင္းလဲမႈမ်ား ရိွေနပါသည္။

ေျမေပၚေျမေအာက္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား၏ ေရျပန္လည္ျဖည့္တင္းမႈသည္ မိုးေရသာ အဓိက ျဖစ္ျပီး အေရွ႔ရိုးမႏွင့္ အေနာက္ရိုမမ်ားတြင္ ရြာသြန္းေသာမိုးေရမ်ား စီဆင္းစိမ့္၀င္မႈမွ တဆင့္္ ေရျပန္လည္ျဖည့္တင္းေနပါသည္။ အခ်ဳိ႕ေသာေနရာအနည္းငယ္တြင္သာ ေျမေပၚကန္မ်ား၊ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားက ေျမေအာက္ေရကို ျဖည့္တင္းႏုိင္ပါသည္။

(ဥပမာ – ရန္ကုန္ျမိဳ့တြင္ အင္းယားကန္မွ စိမ့္ေရကုိ အေနာက္ဘက္ျခမ္းရိွ လုိူွင္ျမိ့ဳနယ္အတြင္းရိ စက္ေရတြင္း (အ၀ိစီတြင္း) မ်ားသည္ ေျမေအာက္ျပန္လည္ျဖည့္တင္းေရအျဖစ္ လကၡံရရိွၾကပါသည္။)

ဧရာ၀တီျမစ္သည္ မိုင္ေပါင္း ၁၃၀၀ ေက်ာ္ရိွျပီး အရွည္ဆံုးႏွင့္ ျပည္သူလူထုအတြက္ အသံုး၀င္ဆံုး၊ အက်ိဳးအျပဳဆုံး ျမစ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ လူဦးေရအမ်ားဆံုးသည္ ဧရာ၀တီျမစ္ရိုး ၊ျမစ္ကမ္းတေလ်ာက္ ေနထိုင္လုပ္ကိုင္စားေသာက္ၾကရာ ဧရာ၀တီျမစ္ေရသည္လည္း လူတို႔၏ ေသာက္သံုးေရ အရင္းအျမစ္ျဖစ္ပါသည္။

အဆုိပါျမစ္ေရႏွင့္ ပတ္္၀န္းက်င္ အစဥ္သန္႔ရွင္းၾကည္လင္ရန္ လြန္စြာအေရးၾကီးေပသည္။ ျမစ္ကမ္းနား တေလ်ာက္ရွိ ျမိ့ဳအမ်ားစုသည္ ျမစ္ေရကိုေသာက္သံုးေရအျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾကရပါသည္။

ေနရာေဒသအမ်ားစုတြင္ ေျမေပၚေရကို ေသာက္သံုးေရအျဖစ္ အမ်ားအျပားအသံုးျပဳေနၾကပါသည္ ။ ေျမေပၚေရရရိွ့္မႈ အလားအလာ နည္းပါးသည့္ေနရာေဒသမ်ားႏွင့္ ေျမေပၚေရႏွင့္ ေ၀းလြန္းသည့္ေနရာေဒသ မ်ားတြင္သာ ေျမေအာက္ေရကို ထုတ္ယူအသံုးျပဳၾကပါသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ႏွစ္စဥ္္သံုးစဲြႏုိင္ေသာ ေျမေပၚေရ အရင္းအျမစ္ ကုဗကီလိုမီတာေပါင္း ၁၀၈၀ ႏွင့္ ေျမေအာက္ေရ အရင္းအျမစ္ ကုဗကီလိုမီတာေပါင္း ၄၉၅ ရိွပါသည္။

စိုက္ပ်ိဳးေရးအတြက္ ေရအသံုးျပဳမႈမွာ စုစုေပါင္းေရသံုးစဲြမႈပမာဏ၏ ၉၀ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ရွိျပီး စက္ရံုအလုပ္ရံုႏွင့္ အမ်ားျပည္သူ ေသာက္သံူးေရမွာ ၁၀% ခန္႔ရိွပါ္သည္။ အဆိုပါအေရအတြက္္အတြက္မွာ ႏွစ္စဥ္ ေရသံုးစဲြႏုိင္ေသာ ေရအရင္းအျမစ္ပမာဏ၏ ၅ ရာခုိင္ႏႈန္းမွ ၁၀ ရာခုိင္ႏႈန္းအတြင္းခ့န္သာ ရိွပါေသးသည္။

သိုပါ၍ အဆုိပါေရအရင္းအျမစ္မ်ား ညစ္ညမ္းမႈမရိွ၊ အစဥ္သျဖင့္ သန္႔ရွင္းေသာ၊ ေသာက္သံုးရန္ စိတ္ခ်ရေသာေရ ျဖစ္ေနရန္ အလြန္အေရးၾကီးပါသည္။ သက္ဆိုင္ရာအစီုးရ၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားက စနစ္တက်ထိမ္းသိမ္း၊ စီမံခန္႔ခြဲ၍ အသံုးျပဳေစျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။ သိုမွသာျမန္မာႏုိင္ငံအေနႏွင့္ ရာသီဥတုေဖါက္ျပန္ေျပာင္းလဲြမႈမ်ားေၾကာင့္ ေသာက္သံုးေရအခက္အခဲ ၾကံဳေတြ႔ရမည့္ေဘးက ကင္းေ၀းေပမည္။

● လူဦးေရ

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လူဦးေရမွာ ယၡဳအခါ သန္း ၆၀ ေက်ာ္ရွိေနပါသည္။ လူဦးေရ ၃၄ ရာခိုင္ႏႈန္းသည္ ျမိ့ဳျပေနလူထုျဖစ္ျပီး ျမိ့ဳေနလူဦေရ တိုးျမင့္ႏႈန္းမွာ ၂.၉ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွပါသည္။ လူဦေရ ေမြးဖြားႏႈန္းမွာ ၂ ရာခိုင္ႏွံုဳးခန္႔ ရွိပါသည္။ လူဦးေရ တိုးပြားလာသည္ႏွင့္အမွ် ေသာက္သံုးေရလိုအပ္မႈသည္လည္း ပို၍ပို၍ မ်ားလာမည္ျဖစ္ေပသည္။ ေနာင္အႏွစ္ ၂၀ ေက်ာ္ကာလတြင္ သန္း ၈၀ မေက်ာ္ဟုမ ည္သူမ် ွမေျပာႏုိင္ေပ။

● ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ရာသီဥတု

ရာသီဥတုမွာ ပူအိုက္စြတ္စိုေသာ မုတ္သုန္ ရာသီဥတုျဖစ္ျပီး အေနာက္္ေတာင္မုတ္သုန္ေလေၾကာင့္ ေမလမွ ေအာက္တိုဘာလအထိ္ မိုးရာသြန္းမႈ မ်ားျပားပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ မိုးရြာသြင္းမႈမွာ ကန္ရိုးတန္းေဒသမ်ားသည္ မိုးေရခ်ိန္လကၼ ၂၀၀ ခန္႔သာရြာသြန္ျပီး၊ ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္း၊ ျမစ္၀က်ြန္းေပၚေဒသတြင္ လကၼ ၉၀ ေက်ာ္ရိွပါသည္။ ျမန္မာျပည္အလယ္ပိုင္းသည္ မိုးအနည္းဆံုးရပ္၀န္း အေနႏွင့္ မိုးေရခ်ိန္လကၼ ၄၀ ခန္႔သာ ရြာသြန္း ပါသည္။

သို႔ပါ၍ သတိထားစရာအခ်က္မွာ-ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ လာမည့္ဆယ္စုႏွစ္ကာလႏွင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္မွတ္သံုကာလသည္ ပံုမွန္လက္ရွိအခ်ိန္ ကာလထက္ ပိုိုမိုေလ်ာ့နည္းလာမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ရက္ေပါင္း ၄၀ ခန႔္မွ် ေလ်ာ့နည္းမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ ထိုေၾကာင့္ ေသာက္သံုးေရရရွိေရးမွာလည္း အခက္အခဲမ်ား ၾကံဳေတြလာႏုိင္ေၾကာင္း ဗြီိအိုေအျမန္မာပိုင္း အစီအစဥ္၊ သိပံၸႏွင့္ နည္းပညာကဏၭ၌ ECODEV အဖြဲ႔၀င္တစ္ဦးႏွင့္ ေဒၚခင္မိ်ဳးသက္က နိဳ၀င္ဘာ ၃၀ ရက္၌ ေဆြးေႏြးထားပါသည္။

အဆိုပါအခ်က္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံေရရရွိေရးလုပ္ငန္းမ်ားအတြက္ အလြန္အေရးၾကီးေသာ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ေသာက္သံုးေရရရိွေရးလုပ္ငန္းမ်ား အခက္အခဲရိွလာႏုိင္စရာ အေၾကာင္းမ်ားကို ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္၍ရႏုိင္ပါသည္။

ထိုအျပင္ ကမၻာဘဏ္က၊ နို၀င္ဘာ(၁၈)ရက္ေန႔က ထုတ္ျပန္သည့္ အစီရင္ခံစာအရ ကမၻာပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ ျမင့္တက္လာမႈေၾကာင့္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ဘက္တြင္ ပင္လယ္ေရမ်က္နာျပင္သည္ ၃ ေပ အထိ တက္လာနိွင္ေၾကာင္း ေဖၚျပပါရွိပါသည္။ ယင္းသတိေပးခ်က္သည္ ျမန္မာႏုိင္ငံပင္လယ္ကမ္းရိးုတန္းေန ျပည္သူမ်ားႏွင့္ ျမစ္၀က်ြန္းေပၚေဒသအခ်ိဳ့အတြက္ အင္မတန္အေရးၾကီးပါသည္။ ေခ်ာင္းသာ၊ ငပလီ စသည့္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပခရီးသြားလုပ္ငန္းမ်ား၏ အေရးၾကီးေသာေနရာမ်ားရိွေနသည့္အတြက္ လုပ္ငန္း မ်ား မထိခိုက္ႏုိင္ေအာင္ လိုအပ္သည့္ျပင္ဆင္မႈမ်ား၊ ေသာက္သံုးေရအတြက္အပါ ၾကိဳတင္ျပင္ ဆင္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္း ျဖစ္ပါသည္။

● သတိထားစရာမ်ား

ျမန္မာႏုိင္ငံအေနႏွင့္ အေလးထားဂရုျပဳရမည့္အေၾကာင္းအရာ အနည္းငယ္ရွိပါသည္။ ေျမေပၚေရ အရင္းအျမစ္ မ်ား (ျမစ္၊ ေခ်ာင္း၊ အင္း၊ အိုင္) ၏ ေရအရည္အေသြး ပ်က္စီး ယိုယြန္းေစႏုိင္ေသာ၊ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား ေလ်ာ့နည္းခမ္းေျခာက္သြားေစမည့္ စက္႐ုံအလုပ္ရံု၊ ေရအားလွ်ပ္စစ္ထုပ္လုပ္သည့္ အေဆာက္အဦမ်ား၊ ဓါတ္သတၱဳထုတ္လုပ္သည့္လုပ္ငန္းမ်ားအား အဆိုပါ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား၏ အနီအနားႏွင့္ ျမစ္ညာအရပ္ေဒသ (ဧရာ၀တီျမစ္ဆံု (ေမခ၊ ေမလိခ)။ ပထမျမစ္က်င္း၊ သပိတ္က်င္းေဒသ၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္ အထက္ပိုင္းႏွင့္ မံုရြာေဒသ (သတၱဳတြင္းမ်ား တူးေဖၚထုတ္လုပ္ရာေဒသမ်ား၊ ျမစ္လက္တက္မ်ား အနီအနား)။ စစ္ေတာင္းျမစ္ အထက္ပိုင္း(ဥပမာ – မိုးထိ၊ မိုးမိေဒသမ်ား) တြင္လုပ္ေဆာင္းျခင္းကို ဂရုျပဳရပါမည္။

ႏုိင္ငံစီပြားအတြက္ မျဖစ္မေန လုပ္ေဆာင္ရမည့္ လုပ္ငန္းျဖစ္ပါကလည္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ အရင္းအျမစ္မ်ား မပ်က္စီး မယိုယြင္းေစမည့္နည္းစနစ္၊ ပံုထုပ္ (Production; It’s Safe-environmental Design and Construction) လုပ္ေဆာင္ျခင္းက ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါသည္။ လုပ္လက္စခြင့္ျပဳထားသည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကို ထိုသို႔လုပ္ေဆာင္ေစပါက ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါသည္။

လက္ပံေတာင္းေတာင္း သတၱဳထုတ္လုပ္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ယၡဳလက္ရိွ ထုတ္လုပ္ေနသည့္ပံုစံမ်ိဳးျဖင့္ လုပ္ကိုင္ေနျခင္းထက ္တိုးတက္ေနေသာႏုိင္ငံမ်ား (ဥပမာ၊ ၊ Australia, United State) တြင္ ထုတ္လုပ္သည့္ လူႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေျမေပၚေျမေအာက္ေရ အရင္းအျမစ္ မ်ားကို မထိခိုက္ေစသည့္ နည္းစနစ္မ်ားကို အသံုးျပဳျခင္းက ပိုမိုေကာင္းမြန္မည္ျဖစ္ပါသည္။ သတၱဳတြင္းတခု၏ အဓိကအခ်က္မွာ သတၱဳထုတ္လုပ္ရာ မွျဖစ္ေပၚလါသည့္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းမ်ားေၾကာင့္ ေလထု၊ ေျမေပၚေရ၊ ေျမေအာက္ေရ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ သစ္ပင္သီးႏွံမ်ား မပ်က္စီး၊ မယိုယြင္းေစဘို႔၊ အနီးအနားေနျပည္သူမ်ား က်မၼာေရး မထိခိုက္ေစဘို႔ အဓိိကျဖစ္ပါသည္။

အဆိုပါ သတၱဳတြင္းမွ စြန႔္ပစ္ပစၥည္းမ်ား၏ ဓာတုေဗဒဆိုင္ရာ ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားအျဖစ္ ေျမေပၚေရႏွင့္ ေျမေအာက္ေရတို႔ကို ညစ္ညမ္းေစျပီး ေလထုကိုလည္း ညစ္ညမ္းႏုိင္ ေစပါသည္။ ေဒသခံျပည္သူမ်ား၏ က်မၼာေရးကိုလည္း ဆိုး၀ါးေစပါမည္။ ေျမေပၚေရျဖစ္သည့္ ခ်င္းတြင္းႏွင့္ ဧရာ၀တီျမစ္ေရတိ႔ုကို ေရအရည္အေသြး ပ်က္စီးယိုယြင္းေစျခင္းျဖင့္ ခ်င္းတြင္းႏွင့္ ဧရာ၀တီျမစ္ရုိးတေလွ်ာက္ေန ထိုင္ လုပ္ကိုင္စားေသာက္ေနၾကကုန္ေသာ ျပည္သူျပည္သားမ်ား က်န္မာေရးခ်ိဳ႔႔ယြင္းကာ ႏုိင္ငံအေနႏွင့္လည္း ေကာင္းကိ်ဳးမ်ား ျဖစ္မလာႏွိ္င္ပါ။ အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ သတၱဳတြင္းတခု၏ ထုတ္လုပ္မႈကာလသည္ ၁ ႏွစ္၊ ၂ ႏွစ္ မဟုတ္ပါ။ ဆယ္စုႏွစ္ အနည္းငယ္မွ ဆယ္စုႏွစ္ မ်ားစြာ ၾကာျမင့္ပါသည္။

သတၱဳတြင္းလုပ္ငန္း၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးမ်ားသည္လည္း လူႏွင့္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ ေရသယံဇာတကို ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာ ထိခိုက္ခံစားႏုိင္ပါသည္။

ထိုအျပင ္ေလးျမိ့ဳျမစ္္သည္ ေပ ၅၀၀၀ ေက်ာ္ျမင့္ေသာ ခ်င္း ေတာင္တန္းမွ ျမစ္ဖ်ားခံစီးဆင္းလာေသာ ျမစ္တစ္ခုျဖစ္ျပီး ခ်င္းျပည္ေတာင္ပိုင္း ပလက္၀ျမိ့ဳနယ္မ ွေျမာက္ဦးျမိ့ဳနယ္အထိ ေရခ်ိဳ(ေသာက္သံုးေရ) ရရိွေသာ ျမစ္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ယခုအခါ အဆိုပါ ျမစ္ညာအထက္ပိုင္း (ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းသံုး ေက်ာက္ထုတ္လုပ္ငန္းနယ္ေျမ / Mine Area of Construction raw material) ေန စီးပြားေရးသၼားမ်ားက စြန့္ပစ္ပစၥည္းမ်ားကို အဆိုပါျမစ္အတြင္း စည္းမဲ့စြာပစ္ခ်ျခင္း၊ေက်ာက္ထုလုပ္ငန္းကုိအလြယ္တကူျမစ္ေခ်ာင္းအ တြင္းလုပ္ေဆာင္ျခင္းေၾကာင့့္ ျမစ္ေရမ်ား ေနာက္က်ိ ေနျပီး ေရအရည္အေသြး ယိုယြင္းလာ၍ ေအာက္ပိုင္းေန ျပည္သူျပည္သားမ်ား အတြက္ ေသာက္သုံးေရကိ ုညစ္ညမ္းေစျခင္းျဖင့္ မလိုလားေသာ က်မၼာေရးအႏၱရာယ္္မ်ားႏွင့္ ၾကံဳေတြ႔လာႏုိင္ေၾကာင္း၊ သန့္ရွင္းေသာ ေသာက္သံုးေရအတြက္ အခက္အခဲမ်ား ျဖစ္လာေၾကာင္း ကိုလည္း ျမစ္မခဂ်ာနယ္တြင္ ဖတ္လိုက္ရပါသည္။ ထိုအျခင္းအရာမ်ား ကို ျပဳျပင္ေစျခင္းျဖင့္ ေလးျမိ့ဳျမစ္သည္ အစဥ္သန္႔ရွင္းေနေပမည္။

အဓိိကအခ်က္မွာ၊ ဧရာ၀တီျမစ္ေရ၊ ခ်င္းတြင္းျမစ္ေရတို႔သည္ အင္မတန္အေရးၾကီးေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။ ေရေၾကာင္းခရီးကုန္စည္ကူးသန္းသြားလာေရးလုပ္ငန္းမ်ား ျဖစ္ထြန္းေနေသာေနရာလည္း ျဖစ္ပါသည္။ ထိုအျပင္ ေမခ ေမလိခ၊ ဧရာ၀တီျမစ္ဆံုသည္ သဘာ၀အတိုင္း ရိွေနသင့္ေသာ ေနရာတစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဘူမိသိပၸံပညာရွင္မ်ားႏွင့္ ႏုိင္ငအတြက္ ဂုဏ္ယူဖြယ္ရာ၊ အေရွ့ေတာင္အာရွတြင္ အင္မတန္ရွားပါးေသာ ဘူမိပတ္၀န္းက်င္ (Geo-environment) ေဒသရပ္၀န္း တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။

● ေဆြးေႏြးအၾကံျပဳတင္ျပျခင္း

ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လူဦေရတိုးႏႈန္းအရ လူဦေရသန္း ၆၀ ေက်ာ္မွ သကၠရာဇ္၊ ၂၀၂၅ တြင္ သန္း ၈၀ ခန္႔ ျဖစ္လာႏုိင္ ေခ် ရိွပါသည္။ သို႔ေသာ္ ေသာက္သံုးေရအရင္းအျမစ္မ်ား၏ ေရထုကမာဏမွာ တုိး၍ လာမည္မဟုတ္ပါ။ ပတ္၀န္က်င္ညစ္ညမ္း မႈေၾကာင့္ သန္႔ရွင္းေသာေသာက္သံုးေရပမာဏ ေလ်ာ့နည္းမည္သာ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရိွပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ေရအရင္းအျမစ္ ေပါမ်ားစြာရွိေသာ္လည္း အားလံုးေသာ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားသည္ ေသာက္သံုး၍ မရႏုိင္ပါ။

လူတိုအတြက္ ေသာက္ေရ၊ သံုးေရ၊ စက္႐ုံအလုပ္ရံုသံုးေရ၊ လူမႈပတ္၀န္က်င္အတြက္သံုးေရ တို႔မွာ ေပါမ်ားစြာရွိသည္ဟု မွွတ္ယူ၍ မရႏုိင္ပါ။ သို႔ပါ၍ လက္ရွိေသာက္သံုး၍ရႏုိင္ေသာေရကို ေရအရည္အေသြး မပ်က္စီးေအာင္ ထိန္းသိမ္းသြားႏုိင္ရန္၊ ေရရွည္အသံုးျပဳ၍ရႏုိင္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ၾကရန္ အေရးၾကီးေပသည္ ။ ေျမေပၚေျမေအာက္ ေရအရင္းအျမစ္မွာ သဘာ၀အေလ်ာက္ျဖစ္တည္ေနေသာ အရာမ်ား ျဖစ္ေပသည္။

ျမိဳ့သစ္မ်ားတိုးခ်ဲ႕ျခင္း၊ အသစ္တည္ေဆာက္ျခင္း၊ စက္ရံုအလုပ္ရံုမ်ားအတြက္ စက္မႈဇုံမ်ား တည္ေထာင္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရာတြင္ ေသာက္သံုးေရ လံုလံုေလာက္ေလာက္ ရရိွႏုိင္မည့္ ေရအရင္းအျမစ္မ်ားႏွင့္ နီးသည့္ေနရာမ်ားကိုသာ ဦးစားေပး စဥ္္းစားသင့္ပါသည္။(ဥပမာ – မဟာရန္ကုန္ျမိ့ဳ တိုးခ်ဲ႕ေရး အစီအစဥ္တြင္ လက္ရိွ မဟာရန္ကုန္ဧရိယာကို တိုးခ်ဲမည့္အစား ရန္ကုန္ျမိ့ဳနယ္နမိတ္ႏွင့္ အလမ္းမေ၀းသည့္ေနရာ (ဥပမာ -ေလဆိပ္အနီး၊ ပဲခူးရိုးမေတာင္ေျခ၊ ေျမျပန္႔ဆင္ေျခေလ်ာ ေနရာမ်ိဳး)မ်ိဳးကို စဥ္းစားျခင္းက ပိုေကာင္းပါသည္ ။

ေျမေပၚေျမေအာက္ ေရအရင္းအျမစ္ႏွစ္မ်ိဳးစလံုး ရႏုိင္ေသာေနရာ (သို႔) ေျမေပၚေရ အရင္းအျမစ္ လံုလံုေလာက္ေလာက္ရႏုိင္ေသာေနရာမ်ိဳးကို စဥ္းစားသင့္ပါသည္။ ထို႔အျပင္ ရာသီဥတုေျပာင္းလဲလာမႈ၊ မိုးရြာသြန္းမႈ အနည္းအမ်ား၊ ေရသိုေလွာင္ႏုိင္မႈ အေျခအေန၊ ေနရာအက်ယ္အ၀န္း စသည္တုိ႔ကိုလည္း ထည့္သြင္း စဥ္းစားရပါမည္။ လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရးႏွင့္ လ်ွပ္စစ္မီးသြယ္တန္းျခင္းလုပ္ငန္းတို႔မွာ လူတို႔ လုပ္ယူ၍ရေသာ အေျခခံအေဆာက္အဦမ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။

ျမိ့ဳရြာရပ္ကြက္ေရေပးေရးႏွင့္ စက္မႈဇုံမ်ား ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ ေရေပးေ၀ျခင္းကို က႑တခုစီ လုပ္ေဆာင္ပါက ပိုမိုေကာင္းမြန္ ျပည့္စံုမည္ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ပါသျဖင့္ ျပည္သူလူထု၏ ေသာက္သံုးေရသံုးစြဲလာႏႈန္းသည္ မည္ေရြ ႔မည္မ်ွျဖစ္ျပီး၊ အျခားလုပ္ငန္းမ်ား၏ ေရသံုးစဲြမႈပမာဏကိုလည္း ကိန္းဂဏန္းမ်ားျဖင့္ စနစ္တက်သိရိွရျပီး ႏုိင္ငံေတာ္၏ ႏွစ္ရွည္စီမံကိန္းမ်ား ေရးဆြဲရာတြင္ အေျခခံအခ်က္အလက္အေနႏွင့္ အသံုးျပဳ၍ ရရိွမည္ျဖစ္ေပသည္။

ထို႔ျပင္ စက္မႈဇုံမ်ားမွ စြန္႔ပစ္ေရဆိုးမ်ားကို စနစ္တက်သန္႔စင္ေစျပီး စြန္႔ပစ္ေရကိုလည္း စက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ သန့္စင္ျပီး ျပန္လည္အသံုးခ်ႏုိင္ပါက ေရဆိုးစြန့္ပစ္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ေစျခင္းႏွင့္အတူ ေရကို အေလအလြင့္ နည္းပါးေစပါမည္။ (စြန္႔ပစ္ေရကို သန္႔စင္သည့္လုပ္ငန္းမ်ားကိုလည္း ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖဲြ႔၏ စံခ်ိန္စံညြန္း၊ မီမမီ သက္ဆိုင္ရာပညာရွင္အဖဲြအစည္း (သို႔) ဌာနဆိုင္ရာမ်ားက စစ္ေဆးရပါသည္။)

မိုးမ်ားသည့္ေဒသမ်ားတြင္ မိုးေရကို စနစ္တက် သိုေလွာင္သံုးစြဲသည့္ အေလ့အက်င့္မ်ား အသံုးျပဳ သင့္ပါသည္။ (ယၡဳအခါ တိုးတက္ေသာ အာရွႏုိင္ငံတစ္ျဖစ္သည့္ ေတာင္ကိုရီးယားႏုိင္ငံ၏ က်ြန္းတခု တြင္ အိမ္တိုင္း၊ အိမ္တိုင္းတြင္ တႏုိင္တပိုင္၊ မိုးေရကိုေလွာင္၍ ေသာက္သံုးေရအျဖစ္ အသံုးျပဳေနၾကပါျပီး။) ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္လည္း ျမစ္၀က်ြြနး္ေပၚေဒသႏွင့္ ကန္းရိုတန္း ေရငန္ေဒသမ်ားတြင္ ျပဳ လုပ္၍ ရရိွႏုိင္္ပါမည္။ (ႏုိင္ငံတကါတြင္ ျပဳလုပ္သည့္နည္းပညာမ်ား လိုအပ္ပါက ကူညီေပးႏုိင္ပါသည္။)

ေရအရင္းအျမစ္မ်ား ထုတ္ယူသံုးစြဲျခင္းႏွင့္ ပတ္သက္၍ ၀န္ေဆာင္မႈျပဳလုပ္ေပးသူ (ေရထုတ္လုပ္ေပးသူူ (သို႔) ကန္ထရိုက္တာ)၊ သံုးစဲြသူ (ျပည္သူလူထု(သို႔) လုပ္ငန္းရွင္)၊ ၀န္ေဆာင္ခြင့္ျပဳသူ၊ (အစီုးရ၊ အဖဲြအစည္း၊) တို႔အားလံုးႏွင့္ အၾကံဳး၀င္သည့္အျပင္ လူမႈသဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကိုလည္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားထားေသာ စည္းမ်ဥ္္း စည္းကမ္း နည္းဥပေဒမ်ားကို တိုးတက္လာေသာ ေခတ္စနစ္ႏွင့္အညီ တတ္သည့္ နားလည္ေသာပညာရွင္မ်ား (ဇလဘူမိေဗဒပညာရွင္၊ ဇလေဗဒပညာရွင္၊ ျမိဳျပအင္ဂ်င္နီယာ၊ ဥပေဒပညာရွင္၊ တြင္းတူးစက္မႈအင္ဂ်င္နီယာ) က ဦးေဆာင္၍ လက္ရိွဥပေဒမ်ားကို အေျခခံျပီး ျပဳစုပါက ပိုမိုေကာင္းမြန္ပါမည္။

လက္ရိွဥပေဒမ်ားထက္ ျပည္စံုလံုေလာက္သည့္ ဥပေဒမ်ား၊ ေခတ္စနစ္ႏွင့္အည ီ ရိွသင့္ပါျပီ ထိုသို႔ဥပေဒျပဳစုရာတြင္ ေျမေပၚေရႏွင့္ ေျမေအာက္ကို ခဲြျခား၍ ဥပေဒမ်ား ျပဳစုသင့္ပါသည္။ (စာေရးသူသည္ ဆည္ေျမာင္းဦးစီးဌာနႏွင့္ ေက်းရြာေရရရိွေရးဌာန (စက္မႈလယ္ယာဦးစီးဌာန) တုိ႔တြင္၀န္ထမ္းအျဖစ္ ဆယ္စုႏွစ္၂ ခု ခန္႔လုပ္ေဆာင္ခဲ့သျဖင့္ ေသာက္သံုးေရ၊ စိုက္ပ်ိဳးေရႏွင့္ ပတ္သက္ ေသာ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒမ်ားကို အတိုင္းအတာတခုထ ိသိရိွနားလည္ခဲ့ပါသည္၊)

ယၡဳအခါ တိုးတက္ေသာႏုိင္ငံအမ်ား၏ အစီုးရမ်ားသည္ ႏွစ္ရွည္္စီမံကိန္းမ်ားကို အေကာင္အထည္ေဖၚ ေဆာင္ရြက္ေရး ၊ စီမံကိန္း ေရးဆြဲစဥ္ကတည္းက လူုႏွင့္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္၊ ေရအရင္းအျမစ္မ်ား မပ်က္စီးေရးကို အဓိကထား ပံုစံထုတ္၊ ေဆာက္လုပ္ၾကပါသည္။

အဘယ္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ကမၻာ့ရာသီဥတု ဆိုးရြားရာမႈမ်ားကို ၾကိဳတင္ေတြးဆ အလုပ္လုပ္ၾကေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ တိုးတက္ေသာႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ထိုသို႔ လုပ္ေဆာင္ရာ၌ တတ္သိနားလည္ေသာ ပညာရပ္ဆိုင္ရာ၊ ဘာသာရပ္ဆိုင္ရာ က်ြမ္းက်င္ပညာရွင္မ်ား (Geologist, Geo-environmental Engineer, MiningGeologist, Mining Engineer, Hydro-geologist, Geotechnical Engineer, Mining Blasting Specialist, Public health and SanitationEngineer, Environmental engineer, Forest Specialist and etc.) ႏွင့္ ေဆြးေႏြးတိုင္ပင္လုပ္ေဆာင္ၾကပါသည္္။ ထိုကဲ့သိုေသာ ပညာရွင္ ျမန္မာႏုိင္ငံသားမ်ား (အသက္ ၅၅ ႏွစ္ေက်ာ္ အထက္)၊ မ်ားစြာရိွပါေသးသည္။

အထက္တြင္ ညြန္းဆိုခဲ့သည့္အတိုင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ လက္ရိွေသာက္သံုးေရရရွိမႈ၊ သံုးစဲြမႈႏွင့္ ရာသီဥတု၊ မိုးေလ၀သတို႔ကို အေျခခံ၍ ေနာင္အႏွစ္ ၃၀ – ၅၀ စသည္ျဖင့္ ႏွစ္ရွည္ႏုိင္ငံေတာ္စီမံကိန္းမ်ားကို တတ္က်ြမ္း နားလည္သည့္ ပညာရွင္မ်ား ဦေဆာင္မႈျဖင့္ ေရးဆြဲအေကာင္အထည္ ေဖၚသင့္ပါသည္။ သို႔မွသာ ကမၻာ့ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲြမႈမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္မည့္ သဘာ၀ေဘးအႏၱရာယ္မ်ား က်ေရာက္ေသာ္လည္း ျပည္သူလူထုအတြက္ ေသာက္သံုးေရ၊ စက္ရံုအလုပ္ရံုသံုးေရ၊ စိုက္ပ်ိဳးေရမ်ား စနစ္တက် တည္ရွိေနေပသည္။

(Source::USGS; Water Resources , Burma Resources(Wikipedia) Free Encyclopedia; water Static Myanmar (SEASIA 2011)